سیاسی
ديپلماسی گزينشی اسلام‌آباد؛ از سفر رحمانی و دعوت اتمر تا بايکوت محب
ميررحمان رحماني، رييس مجلس نماينده‌گان در راس يک هيأت پارلماني وارد پاکستان شد. بر بنياد اعلاميه‌ي خبري مجلس نماينده‌گان، اين هيأت روز (يک‌شنبه، 9 جوزا) راهي پاکستان شده است.
هيأت مجلس نماينده‌گان در اسلام‌آباد، مورد استقبال اسد قيصر، رييس پارلمان پاکستان قرار گرفته است.
قرار است رييس مجلس و هيأت همراه‌اش در نشست اقتصادي تحت نام «پيکو» که دوشنبه برگزار مي‌شود، اشتراک کند.
رحماني سفرش به پاکستان را مهم خوانده و گفته است که با همتاي پاکستاني خود درباره موضوعات مهم سياسي، فرهنگي، تامين امنيت منطقه و… تبادل نظر مي‌کند.
همزمان گزارش داده شده که وزير خارجه پاکستان، حنيف اتمر، همتاي افغان خود را براي سفر به اسلام آباد دعوت کرده است.
اين در حالي است که بربنياد اخبار غيررسمي، پاکستان کار با حمدالله محب، مشاور امنيت ملي رييس جمهوري را به دليل اظهارات ضد پاکستاني او متوقف کرده است.
اين تحولات نشان مي‌دهد که سياست پاکستان در قبال افغانستان، کاملا گزينشي است و پيش از آن‌که مبتني بر يک رويکرد استراتژيک مبتني بر يک چارچوب تعريف شده باشد، بر بنياد سوابق، علايق، منافع و حتا پيوندهاي قومي و مذهبي افراد و چهره‌ها و رهبران و مقامات تنظيم مي‌شود و هر کسي که به پاکستان در مسير تحقق اهداف و منافع مشروع يا غير مشروع آن کشور در افغانستان، کار کند، از سوي اسلام آباد مورد حمايت قرار مي‌گيرد و هر کسي که در برابر سياست‌هاي مداخله جويانه رژيم اسلام آباد بايستد و از رويکرد امنيتي اسلام آباد، فوج و آي اس آي در برابر افغانستان، انتقاد کند، به سختي مورد تنبيه قرار مي‌گيرد و حتا اگر مشاور امنيت ملي رييس جمهوري هم باشد، بايکوت مي‌شود.
پيام ديگر اين رويکرد، آن است که اسلام آباد ديگر تمايلي به کار سازنده با اشرف غني و مجموعه خاص تحت رهبري او ندارد، زيرا مي‌داند که اين مجموعه در حال حاضر، مانع اصلي در مسير صلح يا جنگ مورد حمايت پاکستان براي به قدرت رساندن طالبان است.
از اين منظر، بايکوت حمدالله محب، حتا حامل پيامي ضمني براي اشرف غني و امرالله صالح هم است، زيرا از ديد اسلام آباد، آن‌ها نمي خواهند صلح با طالبان آن‌‌گونه که پاکستان اراده مي‌کند و از سوي امريکا هم مورد حمايت قرار مي‌گيرد، تحقق يابد.
از جانب ديگر، پاکستان از ماه‌ها پيش، سياست ارتباط با رهبران احزاب، چهره‌هاي سياسي و جهادي و حتا برخي مقام‌هايي که امکان تأثيرپذيري آن‌ها از سياست‌هاي اسلام آباد وجود دارد را دنبال مي‌کند و در مواردي آنان را به طور ويژه به آن کشور فراخوانده است.
در اين ميان، البته تنش‌ها و اختلاف‌هاي سياسي داخلي در دولت افغانستان نيز به پيشبرد اين سياست گزينشي اسلام آباد کمک کرده و موجب تقويت آن شده است. پاکستان به ساده‌گي بر رويکردهاي متعارض و منافع متقابل رهبران افغان در خصوص مسايل مهم ملي از جمله جنگ و صلح، سرمايه‌گذاري مي‌کند و از آن، محملي براي برآورده کردن اهداف خود مي‌سازد.
به عنوان نمونه، ماجراي سفر ناتمام اسد قيصر، رييس پارلمان پاکستان به کابل که قرار بود به دعوت ميررحمان رحماني همتاي افغان او صورت بگيرد با حواشي ناخوشايندي همراه شد. اگرچه دليل بازگشت هواپيماي او از آسمان کابل به اسلام‌آباد، کشف مواد منفجره در اطراف فرودگاه کابل عنوان شد، اما اين رويداد به سرعت ابعاد سياسي پيدا کرد و به تنش ميان مجلس و حکومت دامن زد.
به اين ترتيب، سفر ميررحمان رحماني به اسلام آباد و همچنين دعوت از اتمر براي سفر به پاکستان، در شرايطي که حمدالله محب بايکوت مي‌شود، حاوي مدلول هاي معنادار در خصوص برخورد گزينشي و منفعت محورانه اسلام آباد با مقام‌هاي داخلي افغانستان است.
سران اسلام آباد مي‌دانند که در قطب‌بندي‌هاي داخلي افغانستان، رحماني و اتمر در مقابل محب قرار دارند. افزون بر اين، حلقه ارگ يک تافته جدا بافته در مديريت اجرايي کشور محسوب مي‌شود و رويکردها و تصميمات اين حلقه منتقداني در بيرون از دايره ارگ دارد، موضوعي که زمينه مداخله و سرمايه‌گذاري سوداگرانه کشورهايي مانند پاکستان را تسهيل مي‌کند و به اقتدار ملي افغانستان به شدت آسيب مي‌زند.
نکته نااميدکننده اين است که تا زماني که رهبران افغانستان به يک اجماع فراگير ملي در خصوص مسايل کلان و استراتژيک دست نيافته اند، افغانستان همچنان عرصه مداخلات پيوسته همسايه‌گان و قدرت‌هاي خارجي باقي خواهد ماند.
عبدالمتين فرهمند/ جمهور
