سیاسی
خليل زاد عليه کابل و کاخ سفيد!
این موضع‌گیری به وضوح نشان می‌دهد که معمار افغانستان، نه در پی عمران کشور، بلکه به دنبال ویرانی آن است، اما او از یاد برده است که یک مانع بسیار برای رسیدن به این هدف خود در برابر خویش دارد و آن دولت و ملت افغانستان است.
سفر هفته گذشته زلمی خلیل زاد، نماینده امریکا برای صلح افغانستان به کابل، هیاهوی بسیاری بر پا کرد؛ هیاهویی که بر پایه اظهارات کاخ سفید، بر سر هیچ بوده است!
گزارش‌ها حاکی از آن است که خلیل زاد در این سفر، به دولت جمهوری اسلامی افغانستان و گروهی از سیاست‌گران، طرحی پیشنهاد کرده که حاوی نقشه راه تشکیل یک حکومت انتقالی است.
این طرح که گفته می‌شود در ده صفحه تنظیم شده است، گزینه‌های گوناگونی را برای ایجاد «دولت انتقالی صلح» پیشنهاد می‌کند.
بر پایه گزارش‌ها طرح خلیل زاد، حاوی چگونگی ساختار سیاسی جدید افغانستان با نهادهایی مثل قوه مجریه، مقننه، دادگاه عالی و دادگاه‌های محلی است. در کنار این سه نهاد، یک شورای عالی فقه اسلامی و یک کمیسیون تعدیل قانون اساسی نیز از نهادهایی است که در طرح تازه خلیلزاد پیش‌بینی شده است.
همچنین برگزاری نشستی شبیه نشست بن اول با حضور رهبران سیاسی به میزبانی سازمان ملل نیز در طرح خلیل زاد پیشنهاد شده است.
بر اساس طرح خلیل زاد، فاتحه جمهوریت در افغانستان خوانده شده و همه آنچه در بیست سال گذشته، با خون مردم و نیروهای امنیتی افغانستان برای دفاع و مرزبانی از جمهوریت رشته شده، پنبه شده است، اما آیا آنچه از آن تحت عنوان طرح «ایجاد دولت انتقالی صلح» نام برده می‌شود و زلمی خلیل زاد، حامل و عامل و فاعل آن است، تنها حاوی خیالات دیرینه خلیل زاد است یا ممهور به مهر کاخ سفید هم هست و الا و لابد باید در عرصه سیاست افغانستان اجرا و اعمال شود؟ در این میان، جایگاه دولت مشروع و منتخب جمهوری اسلامی افغانستان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی برای آینده سرنوشت سیاسی کشور، کجا است؟
زلمی خلیل زاد، معمار افغانستان پساطالبان شناخته می‌شود. او در نشست بن اول نیز در ساخت و ساز ساختار سیاسی کنونی کشور، نقش محوری داشت، اما با توجه به کاستی‌های ساختاری و محتوایی آن نشست، خشت اولی که خلیل زاد برای ساختار سیاسی افغانستان در ۲۰۰۱ گذاشت، کج بود و دیوار بناشده بر آن نیز قاعدتاً کج بالا رفت و افغانستان را وارد باتلاق بحران‌هایی عظیم کرد.
اما این بدان معنا نیست که همه‌چیز به نقطه اول برگردد و دوباره از صفر بنا شود. ساختاری که خلیل زاد معمار آن بود، با همه کاستی‌ها و کژتابی‌هایش محوری شد که مردم افغانستان را بر مدار خود گرد آورد و آنان برای مانایی و پایایی آن قربانیانی بی‌شمار دادند و به دستاوردهای مبارک و متکثری دست یافتند؛ آن‌گونه که اکنون هزار بار نظام مستقر و موجود را بر امارت طالبانی یا هر ساختاری که مبتنی بر ایدئولوژی رادیکالیست‌های افراطی استوار باشد، از بیخ و بن بر نمی‌تابند و برگزاری نشستی شبیه نشست بن نیز برای شان معنا و مفهومی ندارد و نسخه‌پیچی‌های خلیلزاد نیز راهی به دهی که او آن را مقصد سفر سیاسی مدنیت دموکراتیک افغانستان تعیین کرده است، نخواهد برد.
این مهم مخصوصاً از آنجا قابل تأمل است که خلیلزاد، در توهمی شگفت‌انگیز، فراتر از نماینده امریکا برای صلح افغانستان، خود را مالک بلامنازع این ملک می‌داند و پای خویش را از گلیم مأموریتش درازتر می‌کند.
در این میان، واکنش کاخ سفید به گزارش‌ها مبنی بر ارائه نقشه راه آینده سیاسی افغانستان از سوی خلیل زاد به سیاست‌گران افغانستان، آب سردی بود که روی دست دسته‌ای از کنشگران سیاسی ریخت که خواب حکومت موقت و انتقالی می‌بینند تا با دیدن جای خالی اشرف غنی در ارگ ریاست جمهوری، دلی خنک کنند و عقده‌ای بگشایند، بی‌آن‌که عوارض و عواقب این اتفاق با همه تاریکی‌ها و تباهی‌هایی که برای مردم افغانستان به ارمغان می‌آورد، اهمیتی داشته باشد.
کاخ سفید گزارش پیشنهاد خلیل زاد برای برگزاری نشستی شبیه نشست بن را رد کرد و گفت: این گزارش وضعیت فعلی را به طور دقیق احتوا نمی‌کند. ایالات متحده هیچ‌گونه پیشنهاد رسمی نمی‌دهد و به بررسی تمام گزینه‌های مربوط در مورد رویکرد آینده نیروها ادامه می‌دهد.
در بیانیه کاخ سفید همچنین آمده است که خلیل زاد در مورد طیف وسیعی از روش‌ها برای پیش‌برد دیپلماسی بحث کرده است، نه چیزی دیگر.
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز روز گذشته گفت که خلیلزاد به منطقه رفته تا در مورد مسیر پیش رو بحث کند.
وی گفته است: آن‌ها در حال حاضر ملاقات با رهبران افغانستان و منطقه برای گفت‌وگو در مورد یک مسیر رو به جلو هستند؛ مسیری که نتایج بادوام به ارمغان می‌آورد. نتایج مذاکرات صلح افغانستان به عهده مردم افغانستان است. ما معتقدیم که این نتایج باید منعکس‌کننده آرزوهای مردم افغانستان باشد.
این موضع‌گیری به وضوح نشان می‌دهد که معمار افغانستان، نه در پی عمران کشور، بلکه به دنبال ویرانی آن است، اما او از یاد برده است که یک مانع بسیار برای رسیدن به این هدف خود در برابر خویش دارد و آن دولت و ملت افغانستان است.
همگامی و هم‌نفسی با آزادی و دموکراسیِ ولو مشکل‌دار، تجربه زیسته بیست‌ساله افغانستان است؛ آن‌گونه که له شدن در زیر ظلم و زنجیر و شلاق و شمشیر طالبان و دوباره ققنوس‌وار از خاکستر خود سر برآوردن، تجربه زیسته پنج‌ساله این مردم است.
حال، مردمی که در بیست سال گذشته تجربه ارجمندی در حوزه نهادسازی‌های دموکراتیک را از سر گذرانده و برای رسیدن به این مرحله، عزیزترین و ارزشمندترین هزینه‌ها را پرداخته است، چگونه می‌تواند زمام امور خود را به معمار ویرانگری مثل خلیلزاد بسپارد و از خیر و خوبی همه داشته‌ها و دستاوردها بگذرد؟
با آن که تب تشکیل دولت انتقالی بر مبنای طرح توطئه و کودتای نرم خلیل زاد علیه جمهوریت، در یکی دو روز گذشته بسیار فراگیر شده است، اما پاسخی که دیروز آقای غنی به خلیل زاد و حواریون سیاسی قدرتپرستش در کابل داد، بیش از هرچیزی تعیین‌کننده بود.
آقای غنی گفت که دولت آماده است در مورد برگزاری انتخابات شفاف و سراسری در افغانستان تحت نظارت جامعه جهانی و زمان برگزاری این انتخابات گفت‌وگو کند و به نتیجه برسد. به گفته او انتقال قدرت تنها از طریق انتخابات ممکن است و این اصل هرگز قابل معامله نیست. او که در مراسم افتتاح سال سوم دوره هفدهم شورای ملی سخن می‌گفت، همچنین تاکید کرد: «من به عنوان خادم ملت، مسوولیت دارم نگذارم که خون و اشک و عرق مردم افغانستان که در ۲۰ سال برای تحکیم آزادی و صیانت از ارزش‌ها و مردم‌سالاری ریخته شده‌اند، هدر بروند.
او تاکید کرد: «وعده می‌سپارم که هیچ تصمیمی در مورد سرنوشت افغانستان بدون مشورت متداوم و سهم مستقیم و تأیید تمام اقشار افغانستان صورت گرفته نمی‌تواند.
آقای غنی با تاکید بر پیروی از قانون اساسی کشور گفت: «هر نهادی می‌تواند خیال و خوابی را در کاغذی بنویسد و راه حل برای افغانستان توصیه کند، این کاغذها هم در گذشته نوشته شده و حال هم و در آینده هم نوشته خواهد شد. وثیقه ما قانون اساسی است و وثیقه دیگری نیاز نیست.
صلابت انعطاف‌ناپذیر آقای غنی در برابر مدعیان تشکیل حکومت انتقالی یا مشارکتی و دفاع از روح و جسم قانون اساسی، فصل‌الخطاب همه طرح‌ها و حرف‌ها است و هر برنامه‌ای از سوی هر قدرتی، ناگزیر است در برابر قانون اساسی به مثابه آیینه تمام‌نمای اراده همه‌گانی و مطالبات مشروع یکایک شهروندان افغانستان، سر تسلیم فرود بیاورد.
راحل موسوی- خبرگزاری دید
