سیاسی
صلح در افغانستان؛ پيششرط مهار تروريزم در پاکستان
پس از سقوط اتحاد جماهير شوروي، عواملي که اوضاع افغانستان را پيچيده کرد، وارد عمل شد. در آن زمان پاکستان از سوي ايالات متحده و متحدانش ناديده گرفته شد و هيچ گزينهيي براي اين کشور جز حمايت از جنبش طالبان در منطقه باقي نگذاشت. پاکستان به دنبال منافع استراتيژيک خود در منطقه و اينکه براي مهار مليگرايي پشتون و دسترسي آسان به آسياي ميانه براي تجارت اقتصادي و سرمايهگذاري بود. در ابتدا، طالبان در خدمت اين هدف بود، اما پاکستان به دليل پشتيباني از اين گروه در افغانستان به تدريج منزوي شد. سرانجام، پس از 11 سپتمبر، پاکستان در سياست خارجي خود نسبت به افغانستان چرخش 180 درجهيي به وجود آورد. پاکستان از ايالات متحده در افغانستان عليه طالبان پشتيباني کرد و روابط اسلامآباد و واشنگتن دچار پستي و بلنديهاي زيادي بود. با اين حال، ايالات متحده و متحدانش براي خروج از منطقه متکي به پاکستان هستند.
خروج امريکا از افغانستان، پاکستان را با چالشهاي فراواني مواجه ميکند. اين عقبنشيني ممکن است روند ستيزهجويي در منطقه را کاهش دهد. شبهنظاميان تحريک طالبان پاکستان به تدريج با سياست ادغام وارد جريان جامعه گردد. دو عامل ميتواند نقش حياتي در راديکالزدايي منطقه بازي کند.
نخست، خروج نظاميان خارجي که ديگر دليلي براي طالبان باقي نميماند تا به نام جهاد سربازگيري کنند.
دوم، احزاب سياسي و مذهبي در پاکستان ميتواند آجنداي صلحآميز را در مناطق قبيلهيي ترويج کند. اين اقدام ميتواند گام مهم و مثبت از سوي دولت پاکستان باشد. احزاب سياسي و مذهبي ميتواند فعاليتهاي خود را در منطقه گسترش دهد تا افراطيت و راديکاليزم کاهش يافته و آگاهي و مشارکت سياسي به روشي دموکراتيک براي مردم منطقه فراهم شود.
در عين حال، پاکستان بايد به مشکل جداييطلبان بلوچ رسيدهگي کند. پاکستان قاطعانه همواره گفته که هند در مسأله شورش در بلوچستان دخيل است. براي اين هدف، هند از خاک افغانستان براي حمايت از عناصر جداييطلب در پاکستان استفاده ميکند. هند اين عناصر را تمويل ميکند و افغانستان پناهگاه خوبي است. پس از خروج امريکا از منطقه، نفوذ هند در افغانستان ممکن بيشتر کاهش يابد. پاکستان به دنبال روابط بهتر با همسايهگان و قدرتهاي منطقه است. اسلامآباد به دنبال روابط خوب با روسيه است و تلاش ميکند با رفع سوءتفاهمهاي گذشته بين دو ملت اعتماد به وجود آيد.
نفوذ روزافزودن هند در افغانستان يکي از عوامل اصلي نگراني امنيتي پاکستان است. پاکستان بايد همچنين متوجهي مشارکت استراتژيک هند-افغانستان باشد. هند هيچگونه ارتباط جفرافيايي، مذهبي و قومي با افغانستان ندارد. به همين خاطر، پاکستان دخيلشدن هند را در فهرست نهايي کشورهاي که روي آينده اقدامات مربوط به معضل افغانستان هستند، قاطعانه رد ميکند.
پاکستان و افغانستان وضعيت را درک کرده و تمايل به همکاري دارند. منافع پاکستان در افغانستان همان مواردي است که اين کشور اميدوار است افغانستان باثبات باشد و توسط عناصر ضد پاکستاني برهم نخورد. براي پاکستان، رقابت چالشبرانگيزي از سوي قدرتهاي منطقهيي موجود در افغانستان وجود دارد. هند براي منافع شخصي خود و ايجاد بيثباتي در پاکستان از طريق حمايت مالي از گروههاي ضد پاکستان در منطقه، در افغانستان سرمايهگذاري زيادي کرده است. امريکا، پاکستان و طالبان با سازش وارد گفتوگوهاي معنادار شده است. براي هر دو کشور و براي منطقه، ترويج صلح و ثبات يک رويکرد مثبت است. قطر ميزبان گفتوگوهاي ميانافغاني در مورد آينده نظام سياسي افغانستان است.
اوراسيا ريويو/ برگردان به فارسي دري، ديد