پيشنهاد ايران برای استفاده از جنگ‌جويان شيعه در افغانستان خطرناک تلقی می شود

برخی از قانون‌گذاران و کارشناسان در افغانستان پیشنهاد اخیر ایران برای افغانستان – که استفاده از شبه‌نظامیان شیعه‌ مورد حمایت ایران در جنگ با شبه‌نظامیان دولت اسلامی (داعش) می‌باشد – را به عنوان تهدیدی برای اوضاع بی‌ثبات افغانستان ارزیابی می‌کنند.

گفته می‌شود از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، ایران ده‌ها هزار جنگ‌جویان شیعه را از سراسر خاورمیانه و فراتر از آن برای جنگ به نماینده‌گی از دولت بشار اسد رییس جمهوری سوریه مستقر کرده است.

در میان افرادی که توسط ایران استخدام شده اند، هزاران جنگ‌جوی شیعه افغانستانی وجود دارد که عمدتاً تحت لوای گروه فاطمیون، یک گروه تروریستی شناخته شده توسط ایالات متحده، جنگ می‌کنند.

با این حال مقامات ایرانی اکنون می‌گویند که دولت افغانستان می‌تواند این جنگ‌جویان را پس بگیرد تا از آنها در کارزار کابل علیه گروه تروریستی داعش در این کشور استفاده کند.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبهٔ اخیر خود با طلوع نیوز گفت که این جنگ‌جویان شیعه «بهترین نیرو» برای کمک به دولت افغانستان در تلاش های ضد تروریستی هستند.

ظریف با استفاده از مخفف عربی برای داعش گفت: «اگر دولت افغانستان مایل باشد، می‌تواند در مبارزه با داعش و تروریسم و محافظت از امنیت افغانستان» از گروه فاطمیون کمک بگیرد.

تنش های فرقه‌یی:

به گفته مایکل کوگلمن، معاون برنامه آسیا و همکار ارشد جنوب آسیا در مرکز وودرو ویلسون، این پیشنهاد «برای افغانستان بسیار خطرناک است.»

وی گفت: اجازه دادن به گروه فاطمیون برای مبارزه با تروریسم در افغانستان می‌تواند تنش های فرقه‌یی بیشتری را در این کشورِ درگیرِ جنگ تحریک کند.

کوگلمن گفت: «مفهوم مسلح کردن چند هزار جنگ‌جوی شیعه افغانستان و استفاده از آنها برای مبارزه با داعش [در افغانستان]، از نظر من واقعاً نشان ‌دهنده تنش فرقه‌یی که در افغانستان وجود داشته اما نسبتاً پنهان است را می‌تواند منفجر کند.»

مسلمانان شیعه در افغانستان که عمدتاً هزاره اند،  ۱۰ تا ۱۵ درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهند.

در ماه های اخیر، حملات علیه شیعیان در افغانستان افزایش یافته است. طالبان مسوولیت این حملات را انکار کرده اند. داعش مسوولیت بیشتر آنها را بر عهده گرفته است.

کوگلمن گفت که بازگشت هزاران جنگ‌جوی خشن و رادیکال شده به افغانستان تهدید امنیتی است.

وی گفت: «من فکر می‌کنم به امنیت ملی افغانستان این امر یک خطر مهم است که نیاز به دقت و توجه زیادی دارد تا اطمینان حاصل شود که در اصل به یک خطر واضح و روشن تبدیل نمی‌شود.»

رسانه های غربی تعداد جنگ‌جویان شیعه افغانستانی را که از سال ۲۰۱۳ توسط ایران به سوریه اعزام شده اند، بین ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر تخمین زده‌ اند.

تهران می‌گوید حدود ۲۰۰۰ افغانستانی هنوز در سوریه می‌جنگند. مقامات ایرانی گفته اند افغانستانی‌ها برای امنیت بیشتر افغانستان در سوریه با داعش می‌جنگند.

دولت افغانستان، اما اصرار دارد که افغانستانی‌ها نباید در هیچ درگیری منطقه‌یی شرکت کنند.

گران هیواد، سخن‌گوی وزارت امور خارجه افغانستان، هفته گذشته، گفت: «سیاست خارجی افغانستان به شهروندان افغان اجازه نمی‌دهد در جنگ‌ها و درگیری‌های منطقه‌یی شرکت کنند.»

در سال ۲۰۱۹، ایالات متحده گروه فاطمیون و گروه زینبیون، یک گروه شبه‌نظامی دیگر مورد حمایت ایران متشکل از جنگ‌جویان شیعه پاکستانی را به عنوان سازمان های تروریستی اعلام کرد.

نیروی بی‌ثبات‌ کننده:

برخی از قانون‌گذاران افغانستان ابراز نگرانی کرده اند که حضور بالقوه گروه فاطمیون می‌تواند یک عامل بی ثبات کننده در افغانستان باشد.

شینکی کروخیل، عضو مجلس نماینده‌‎گان افغانستان، گفت: «یکی از احتمالات این است که جوانان توسط [این] گروه های افراطی جذب شوند و این باعث ادامه جنگ در افغانستان گردد.»

کروخیل به صدای امریکا گفت که برخی از کشورهای منطقه از افراط‌گرایی مذهبی به عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف سیاسی خود استفاده می‌کنند.

وی گفت: «افغانستان که دهه‌ها درگیری در آن جریان داشته است، به عنوان میدان نبردی عمل می‌کند که [کشورهای دیگر] می‌توانند از یکدیگر انتقام بگیرند، اما مردم افغانستان هزینه آن را می‌پردازند.»

نادر فهیمی، یک جنرال بازنشسته افغانستانی، افزود که بیشتر افغانستانی‌ها به دلیل بیکاری و فقر به گروه فاطمیون پیوسته اند.

وی گفت که نباید افغانستانی‌های مقیم ایران را برای جنگ در سوریه اعزام کرد و افزود که با پناهنده‌گان و مهاجران افغان باید مطابق قوانین بین‌المللی رفتار شود.

سازمان ملل می‌گوید، حدود ۳ میلیون افغانستانی در ایران زنده‌گی می‌کنند که حدود نه‌صدهزار آن پناهنده هستند. بقیه مهاجران دارای سند یا فاقد سند هستند.

اردوگاه‌های آموزشی در ایران:

ظریف، اما گفت که ایران پناهند‌ه‌گان افغان را مجبور به رفتن به سوریه نکرد.

ظریف در مصاحبه خود با طلوع نیوز گفت، «برادران [افغانستانی] ما داوطلبانه به سوریه رفتند، درست مثل کسانی که از عراق یا جاهای دیگر به سوریه رفتند. ما از آنها در سوریه حمایت کردیم تا علیه داعش، دشمن مشترک همه ما، بجنگند.»

با این حال، برخی از جنگ‌جویان افغان که به سوریه رفته اند، در سال های اخیر به صدای امریکا و سایر رسانه ها گفته اند که آنها در اردوگاه های نظامی داخل ایران آموزش دیده اند و سپس به سوریه اعزام شده اند.

دیده‌بان حقوق بشر (HRW) مستقر در نیویارک در سال ۲۰۱۷ گزارش داد که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران حداقل از نوامبر ۲۰۱۳ تاکنون هزاران افغانستانی فاقد اسناد ساکن ایران – برخی کمتر از ۱۴ سال – را برای جنگ در سوریه استخدام کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر گفت، ایران مشوق‌هایی را برای استخدام نیروهای افغان ساکن ایران ارائه داده است، اما همچنین در صورت امتناع از جنگ در سوریه، آنها را تهدید به اخراج کرده است.

نیروهای نماینده:

رامی عبدالرحمان، مدیر دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در انگلستان، گفت که مبارزان افغانستانی با حمایت ایران دومین گروه بزرگ جنگ‌جویان خارجی در سوریه پس از حزب‌الله لبنان هستند.

اگرچه ایران اظهار داشت که جنگ‌جویان افغانستانی برای دفاع از اماکن مقدس شیعه در سوریه حضور دارند، عبدالرحمان گفت که گروه فاطمیون طی سال‌های گذشته حضور خود را در بسیاری از مناطق کشور گسترش داده اند.

وی به صدای امریکا گفت: «اکثر آنها به رژیم [سوریه] در بادیه، پالمیرا و دیرالزور کمک می‌کنند.»

به گفته کارشناسان، ایران با کمک جنگنده‌های افغانستانی توانسته است حضور خود در شرق سوریه، به‌ ویژه در مناطق مرزی با عراق، را به میزان قابل توجهی گسترش دهد.

به گفته کارشناسان، در سال‌های اخیر، ایران شبکه بزرگی از شبه‌نظامیان را در سراسر خاورمیانه به عنوان بخشی از استراتیژی توسعه طلبانه خود در منطقه، ایجاد کرده است.

الکس واتانکا، مدیر برنامه ایران در انستیتیوت خاورمیانه در واشنگتن، گفت: «این همسایه‌گان ایران را عصبی کرده است که اگر ایران بتواند این کار را در سوریه انجام دهد، می‌تواند همان مدل را در جاهای دیگر تکرار کند.»