سیاسی
نيروهای دفاعی و امنيتی نماد وحدت ملی و ضامن صلح و ثبات هميشه‌گی در افغانستان
در تجربه‌ي 20 ساله‌ي حکومت پساطالباني در کشور هيچ ميدانِي به اندازه‌ي ميدان پيکار و مقابله با هراس‌افگني، دفاع از تماميت ارضي و نواميس ملي در صفوف نيروهاي دفاعي و امنيتي براي تمرين وحدت ملي فراهم نبوده است. قاعده‌ي بازي در سياست افغانستان با وجود همه‌ي تلاش‌هايي که به هدف قوام وحدت ملي صورت گرفته، متأسفانه در بده بستان‌هاي سياسي بر سر قدرت بر محور قوميت چرخيده و زمامداران امور در اين دو دهه به جاي فراهم‌آوري بسترهاي شکل‌گيري وحدت ملي، پيوسته کوشيده‌اند تا معماي وحدت ملي را از مجراي قوم، زبان و مذهب حل کنند.
ارتش ملي کشور اما برخلاف مرزبندي‌هاي قومي بر پايه‌ي منافع ملي افغانستان شکل گرفته و نيروهاي ارتش به دور از وابسته‌گي‌هاي قومي، زباني، جغرافيايي و محلي در همه‌ي افغانستان از دشت‌هاي هلمند و قندهار گرفته تا کوه‌‌پايه‌هاي بدخشان با يک هدف مشترک در برابر هراس‌افگني مي‌رزمند و از تماميت ارضي افغانستان پاسداري مي‌کنند.
هيچ گروه قومي در افغانستان نيست که خود را در آيينه‌ي ارتش ملي کشور نبيند و حس تعلق خاطر به يک افغانستان امن، صلح‌آميز و با ثبات نداشته باشد. به همين دليل با وجود قرباني‌هاي زيادي در ميدان‌هاي نبرد صفوف ارتش ملي را تا هنوز خالي نگذاشته و هر روز از پيش با انگيزه‌ي دفاع مقدس و پايان جنگ در کشور اين صفوف را نيرومند‌تر نگهداشته‌اند.
نيروهاي دفاعي و امنيتي متعلق به مردم افغانستان است؛ زيرا اين نيروها در همه‌ي کشور از مردم نماينده‌گي مي‌کنند و براي منافع افغانستان، آرامش و آسايش مردم در سنگرهاي داغ نبرد با قبول همه‌ي مشکل‌ها سنگرداري مي‌کنند. يکي از بهترين ويژه‌گي‌هاي نيروهاي دفاعي و امنيتي افغانستان اين است که اين نيروها وابسته به جريان‌هاي سياسي دخيل در منازعه‌ي افغانستان نيستند تا در پشتيباني آنان به ميدان نبرد آمده باشند؛ بلکه اين نيروها همان‌گونه‌يي که گفته شد بر محور ارزش‌ها و منافع ملي مردم افغانستان شکل گرفته‌اند و همانند ستون‌هاي استوار دارنده‌ي وحدت ملي، آزادي و عزت مردم افغانستان عمل مي‌کنند.
اين نيروها در 20 سال پسين با فراگيري آموزش‌هاي لازم در پي حمايت جامعه‌ي جهاني مهارت‌هاي مسلکي زيادي را فرا گرفته و با استفاده از اين مهارت‌ها و تاکتيک‌هاي رزمي توانسته‌اند با وجود گسترده‌گي بحران بار مسووليت وظيفه‌يي خود را در راستاي تأمين امنيت مردم بر دوش بکشند.
نيروهاي امنيتي افغانستان در پي حمايت‌هاي جهاني امروزه با کسب مهارت‌هاي آموزشي و تجهيزات نظامي پيش‌رفته‌يي که در اختيار دارند، مي‌توانند در برابر هر گونه تهديد مقاومت کنند و از مردم خود در برابر هجوم بيگانه‌گان دفاع کنند. آموزش تاکتيک‌هاي جنگي، تجهيزات و تسليحات معياري و روحيه‌ي دفاع از تماميت ارضي، نواميس ملي و امنيت مردم از علت‌هاي اساسي افزايش توانايي نيروهاي دفاعي و امنيتي آنان به شمار مي‌رود.
دفاع مستقلانه‌ي نيروهاي دفاعي و امنيتي پس از خروج نيروهاي خارجي، عقب زدن حمله‌هاي تهاجمي طالبان، باز پس‌گيري مناطق از دست رفته و سرکوب گروه‌هاي شورشي از عمده‌ترين دست‌آوردهايي است که نيروهاي امنيتي افغانستان پس از تحويل‌گيري مسووليت‌هاي امنيتي از نيروهاي خارجي به آن دست يافته‌اند.
حمايت و دفاع از نيروهاي دفاعي و امنيتي به معناي حمايت از منافع و وحدت ملي مردم افغانستان است که در پرتو اين حمايت مردم مي‌توانند در شکل‌گيري و فراهم‌سازي ساير مؤلفه‌هاي وحدت ملي به هدف پايان دادن به نزاع درازدامن اين کشور گام‌هاي اثرگذاري بردارند و بر معامله‌هاي سياسي و بده بستان‌هاي روند صلح که جايگاه ارتش ملي افغانستان را با خطر روبه‌رو مي‌سازد، نه بگويند.
تجربه‌ي پشت کردن به نيروهاي دفاعي و امنيتي و ارتش ملي در تاريخ افغانستان نشان داده است که مردم براي آن بهاي سنگيني پرداخته‌اند و به جز از افتادن در دام جنگ‌هاي داخلي و خشونت‌هاي خونين، سود ديگري از اين کار به دست نيامده است.
نيروهاي دفاعي و امنيتي افغانستان در ادامه‌ي دو دهه نبرد در برابر طالبان همزمان با پيشرفت‌هايي در روند مذاکرات صلح جهت پايان دادن به خشونت‌ها در حالت دفاعي قرار گرفتند و از آن زمان تاکنون هيچ گونه حمله‌ي تهاجمي بالاي مواضع گروه طالبان انجام نداده‌اند.
طالبان اما برعکس در حالي که نيروهاي امنيتي در حالت دفاعي قرار داشتند، به حمله‌هاي تهاجمي خود افزايش داده و دامنه‌ي خشونت‌ها را گسترش داده‌اند. عدم واکنش نيروهاي امنيتي به رهايي زندانيان طالبان و قرار گرفتن آنان در حالت دفاعي از حُسن‌نيت اين نيروها براي پايان جنگ و تأمين صلح در افغانستان حکايت دارد و آنان در ادامه‌ي نبردهاي طولاني براي پايان جنگ حاضر شده‌اند تا به اقدامات دستگاه سياسي و جامعه‌ي جهاني تمکين کنند.
اکنون که راي‌زني‌هايي براي برگزاري نشست استانبول ادامه دارد و قرار است اين نشست با حضور نماينده‌گان طالبان، حکومت افغانستان و جريان‌هاي سياسي دخيل در منازعه‌ي اين کشور زير نظارت مستقيم سازمان ملل متحد در کشور ترکيه برگزار شود، اميدواري‌ها بر اين است تا طرف‌هاي مذاکره‌کننده و حکومت افغانستان از داعيه‌ي نيروهاي دفاعي و امنيتي براي دست‌يابي به صلح پايدار و جلوگيري از جنگ‌هاي داخلي دفاع کنند.
امروزه نيروهاي دفاعي و امنيتي افغانستان مصروف نبرد با هراس‌افگني هستند که هزينه‌هاي سنگين مالي را در پي دارد و اگر تلاش‌هاي صلح به نتيجه برسد و نيروهاي دفاعي و امنيتي مصروف ميدان‌هاي نبرد نباشند، دايره‌ي فعاليت اين نيروها از ميدان‌هاي نبرد به تأمين امنيت پروژه‌هاي توسعه‌يي و برداشتن موانع ثبات هميشه‌گي در افغانستان تغيير خواهد کرد.
در حکومت پس از صلح نيروهاي دفاعي و امنيتي مي‌توانند به جاي حضور در ميدان‌هاي جنگ‌افزون، تأمين امنيت پروژه‌هاي زيربنايي و انکشافي در زمينه‌ي ايجاد فضاي آرام براي توسعه‌ي اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي عمل کنند و اجازه ندهند که شکننده‌گي‌هاي کوچک اجتماعي – سياسي منجر به فروپاشي شود.
حفظ و دوام روند فعاليت نيروهاي دفاعي و امنيتي افغانستان مي‌تواند حکومت پس از صلح را از سرمايه‌گذاري روي آموزش نيروهاي نظامي و ايجاد واحدهاي نظامي معياري نجات دهد؛ زيرا اين نيروها با هزينه‌هاي سنگيني مهارت‌هاي مسلکي را فرا گرفته و تا اين جا رسيده‌اند.
کوچک‌ترين معامله و بي‌توجهي به نيروهاي دفاعي و امنيتي ما را براي ساختن نهادهاي نظامي و نيروهاي آموزش‌ديده بيست سال ديگري به عقب بر مي‌گرداند و به همان جايي خواهيم رسيد که دو دهه پيش آغاز کرده بوديم.
روي اين نکته حمايت از نيروهاي دفاعي و امنيتي و حفظ نهادهاي امنيتي به عنوان محور نيرومند قوام وحدت ملي، ثبات هميشه‌گي و صلح سرتاسري در روند گفت‌وگوهاي صلح بايد مورد توجه قرار بگيرد و از خطر پيامدهاي پشت کردن به اين دست‌آورد بزرگ مردم افغانستان جلوگيري شود تا مردم ما بار ديگري در گرداب نزاع‌هاي سنگين قومي و مذهبي و جنگ‌هاي داخلي گير ندهند.
تنها نيروهاي دفاعي و امنيتي است که مي‌توانند در راستاي تحکيم پايه‌هاي وحدت ملي به عنوان بزرگ‌ترين محور عمل کنند، از خطر فروپاشي‌هاي اجتماعي – سياسي جلوگيري نمايند، زمينه‌ساز ثبات و توسعه‌ي پايدار باشند و از استقلال، آزادي، تماميت ارضي، عزت و سربلندي مردم افغانستان دفاع کنند.
سميع‌الله سيحون
