صلح و دشواری عبور از اشرف غنی

اشرف‌غني، رييس ‌جمهوري کشور تاکيد مي‌کند که دولت آماده است در مورد برگزاري انتخابات شفاف و سراسري زير نظارت جامعه جهاني و زمان برگزاري اين انتخابات گفت‌وگو کرده و به نتيجه برسد.

او گفت که انتقال قدرت تنها از طريق انتخابات ممکن است و اين اصل هرگز قابل معامله نيست.

او در مراسم افتتاح سال سوم دوره هفدهم شوراي ملي با تاکيد بر دادن هر نوع قرباني براي رسيدن به صلح پايدار گفت که رسيدن به صلح پايدار ممکن است، اما صلح بايد طوري باشد که در آن ثبات سياسي، اقتصادي و اجتماعي کشور تضمين شود.

او گفت: ‌«هر نهادي مي‌تواند خيال و خوابي را در کاغذي بنويسد و راه حل براي افغانستان توصيه کند اين کاغذها هم در گذشته نوشته شده و حال هم و در آينده هم نوشته خواهد شد. وثيقه ما قانون اساسي است و وثيقه ديگري نياز نيست.»

او اضافه کرد که هيچ‌کس و نهادي نمي‌تواند در مورد انحلال نهادهايي که در قانون اساسي ذکر شده تصميم بگيرد.

محتواي سخنان آقاي غني در سخنراني او در مراسم افتتاح شوراي ملي، آشکارا بوي ضديت و تقابل با طرح تازه صلحي مي‌دهد که گفته مي شود در سفر اخير زلمي خليل‌زاد به کابل با او و ديگر رهبران سياسي و قومي کشور در ميان گذاشته شده و با خوش‌بيني و استقبال شماري از بازيگران نيز رو به رو گشته است.

با اين حال، در شرايط کنوني، همه راه‌ها به اشرف غني ختم مي‌شود. موافقت يا مخالفت او با هرگونه طرح صلحي، حياتي و تعيين کننده و سرنوشت ساز است. او نيز به خوبي از اين موقعيت و اهميت آن آگاه است و به همين دليل، عمداً در برابر همه خواسته‌ها به منظور پيدا کردن راهي براي پايان جنگ، استقرار آتش بس و تأمين صلح، مقاومت مي‌کند، زيرا مي‌داند که طالبان به عنوان طرفي که در صدد تصاحب کامل يا بخش اعظم قدرت هستند، نه قانون اساسي،  و نه هم انتخابات و ساختارهاي رسمي کنوني را قبول دارند.

از جانب ديگر، اشرف غني با پافشاري عامدانه بر نقش و سهم مستقيم مردم افغانستان براي تعيين سرنوشت خود، هرگونه طرح مهندسي شده در خارج از کشور و بر بنياد اراده قدرت هاي ديگر را مردود و منتفي مي‌داند و تنها راه اعمال اراده دموکراتيک مردم افغانستان را نيز انتخابات مي‌داند، انتخاباتي که البته با توجه به تجربه‌هاي پيشين، نتيجه آن از هم اکنون مشخص است. به اين ترتيب، صلح با يک مانع بزرگ رو به رو است و آن دشواري عبور از اشرف غني است، کسي که ارگ را در اختيار دارد، قدرت خود را قانوني مي داند و پشت نقاب مردم سالاري و انتخاب مردم سالارانه پنهان شده و در خاکريز قانون اساسي، موضع گرفته و عليه هرگونه طرح بديل و جايگزين ديگر، اقدام مي‌کند.

عبور از اشرف غني آسان نيست، زيرا جهاني که امروز در صدد آشتي دادن طالبان با قدرت است و براي اين هدف به آن گروه، مشروعيت سياسي داده، همين کار را پيشتر براي اشرف غني هم انجام داده است و چشم خود را عمداً بر نقض مکرر و عمدي قانون اساسي و ديگر قوانين ملي از سوي او و دولت به رهبري وي بسته، فساد و تاراج دارايي‌هاي ملي را ناديده گرفته، قوم گرايي، انحصارطلبي، تعصب، تحکم و تصلب ديکتاتورمآبانه، ناتواني و فقدان ظرفيت و دست‌برد به آرا و اراده راستين مردم افغانستان توسط او را توجيه کرده يا ناديده گرفته و فجايع مهيب و مرگ‌بار ناشي از سوء مديريت او را انکار کرده يا با آن کنار آمده است.

اکنون او خود را رييس جمهور مشروع و منتخب مردم افغانستان مي‌داند و به قانون اساسي که هرگز به آن اعتقاد نداشته و به هيچ يک از اصول آن به طور کامل و شفاف و مسوولانه عمل نکرده، متوسل شده تا مانع از تغيير و تحول صلح آميز در کشور شود. او مي‌گويد مردم بايد تصميم بگيرند و قانون بايد تعيين کند، همان دو اصلي که در طول سال‌ها حکمروايي غير مشروع اش، به طور کامل تعليق و تعطيل شده و از متن به حاشيه رانده شده اند. انتخابات در دوران سلطه اشرف غني به صورت بي سابقه اي بي اعتبار شد، زيرا مأموران و منصوبان اردوگاه تقلب، آخرين اميدهاي مردم به اين روند بزرگ ملي را نيز نابود کردند و آن را سازوکاري براي تحميل يا تمديد اقتدارگرايي يک عنصر تماميت خواه و جاه طلب قرار دادند.

آقاي غني مي‌داند که بازگشت به قانون و انتخابات واقعي، شانس او را براي حفظ قدرت کنوني‌اش کاملاً زايل مي‌کند، اما او اطمينان دارد که از اين توان و تجربه برخوردار است که قانون و انتخابات را به گونه اي دست ابزار قرار دهد که مثل آنچه در گذشته تجربه شده، همه چيز در خدمت او باشد و هر تلاشي براي تغيير با شکست رو به رو شود.

عبدالمتين فرهمند/ جمهور