صحت کلید دست یابی به انکشاف اقتصادی و توسعه پایه دار است

صحت به عنوان اساسی ترین حق انسان ها و پیش شرط توسعه پایدار باید همواره در اولیت کاری دولت ها قرار داشته باشد

نگرش اجمالی تحلیلی سکتور صحت افغانستان 2002 الی 2018

و طرح متحول سازی سکتور صحت

خواجه قمرالدين صديقي – مشاور وزير صحت 2014-2017

بهار 1399

باب گشايي:

يکي از هزينه هاي سنگين منازعات و جنگ هاي طولاني فروپاشي نظام و متلاشي شدن سکتور هاي عامه ازجمله از دست دادن ظرفيت پاليسي سازي و حکومتداري سيستم صحي و متلاشي شدن سيستم صحي مي باشد، بدون شک فروپاشي سيستم صحي عرضه خدمات صحي معياري و دستيابي به اهداف سيستم صحي را دشوار مي سازد.

و اما با ختم منازعه و استقرار صلح  فرصت براي بازسازي و متحول سازي سيستم صحي فراهم مي شود و کشور ها مي توانند با استفاده از اين فرصت صاحب يک سيستم صحي خوب گردند.

سرازير شدن کمک هاي وافر مالي جامعه جهاني همراه با مشاورت هاي تخنيکي نهاد هاي صحي جهاني و عدم موجوديت مقاومت ها از جانب ذينفعان در برابر ريفورم هاي صحي که در زمان قبل از جنگ در يک کشور موجود مي باشند، فرصت طلايي را براي متحول سازي سيستم صحي و پايه گذاري يک سيستم صحي خوب و فعال (well-functioning health system) در اختيار کشور هاي پسامنازعه که در محراق توجه جامعه جهاني قرار مي گيرند، قرار مي دهد.

اين فرصت طلايي آرمان رويايي برخوردار شدن از يک سيستم صحي خوب را که رهبران صحي اکثر کشور هاي کمتر انکشاف يافته آنرا از ديرزمان در سر مي پرورانند، به يک آرمان تحقق پذير مبدل مي سازد، کشور هاي پسامنازعه هرگز نه ميتوانند بهاي از دست دادن يا به حدر رفتن اين فرصت را بپردازند.

آيا افغانستان که به اثر ناامني و جنگ هاي دهه هفتاد و هشتاد خورشيدي  شاهد سکتور هاي عامه دولتي اش از جمله سکتور اش بود، وزارت صحت ظرفيت پاليسي سازي و حکومتداري سيستم صحي را از دست داده بود و سيستم صحي کشور به يک سيستم صحي متلاشي شده و نيمه فعال بود (منبع) ، توانست با استفاده از فرصت مساعد شده از اواخر سال 2001 ( افغانستان از اواخر نوامبر 2001 به عنوان يک کشور پسامنازعه در محراق توجه جامعه جهاني قرار گرفت و از آنزمان تا اکنون از همکاري مالي بي شايبه و بي سابقه جامعه جهاني برخوردار بوده مي باشد) تا کنون صاحب يک سيستم صحي خوب و فعال (well-functioning health system) گردد؟

تفصيل:

جنگ هاي طولاني در کنار تحميل تلفات جاني، خسارات هنگفت مالي و يراني هاي ساختماني بر جوامع بشري، زير ساخت ها و ظرفيت هاي توليدي و خدماتي کشور را نيز تخريب نموده، ظرفيت و کارآيي سکتور هاي دولتي را تخريب و يا کاملا متلاشي مي سازد، واما با ختم جنگ و حل منازعه فرصت براي بازسازي و نوسازي زير ساخت هاي جامعه از جمله احياي سکتور هاي متلاشي شده دولتي فراهم مي شود.

کمک هاي مالي و مشاورت هاي تخنيکي جامعه جهاني* از يک طرف، از هم گسيختن مقاومت هاي که در برابر ريفورم ها و سياست گذاري ها در زمان قبل از جنگ موجود مي باشند** از جانب ديگر، فرصت طلايي را براي تصميم گيري، سياست گذاري، و نوسازي يا ريفورم سکتور هاي دولتي در اختيار رهبران سياسي کشور هاي پسامنازعه قرار مي دهد.

*يکي از فرصت فراهم شده براي کشور هاي پسامنازعه همانا سرازير شدن کمک هاي فروان مالي و مشاورت هاي تخنيکي مي باشد که در دو سه دهه اخير از جانب نهاد هاي کمک کننده بين المللي، کشور هاي صنعتي و نهاد هاي رسمي بين المللي ازجمله ملل متحد، بانک جهاني، سازمان صحي جهان و سائر موسسات بين المللي براي اکثر کشور هاي پسامنازعه فراهم شده و مي شود.

**در زماني که در يک کشور صلح و ثبات برقرار مي باشد بازيگران کليدي از جمله گروه هاي صنفي در برابر ريفورم هايي که بايد در سکتور هاي خدماتي از جمله سکتور صحت تطبيق شوند، مقاومت نشان مي دهد، ولي به اثر جنگ هاي طولاني درکنار متلاشي شدن سکتور هاي خدماتي گروه هاي صنفي نيز متلاشي مي شوند و در سال هاي اول پسامنازعه بازيگران کليدي داخلي و گروه هاي صنفي بسيار منسجم نيستند و از قدرت کافي براي اعمال نفوذ در تصميم گيري هاي کلان و پاليسي سازي برخوردار نمي باشند ازينرو گفته مي شود که تطبيق ريفورم هاي بنيادي صحي در سال هاي اول پسامنازعه با مقاومت ذينفعان مواجه نه مي شود و به راحتي تطبيق مي شوند.

اين فرصت طلايي زمينه تحقق آرزوي داشتن يک سيستم صحي مطلوب (سيستم صحي خوب فعال براساس تعريف سازمان صحي جهان) را که کشور هاي کمتر انکشاف يافته در حال منازعه آنرا از ديرزمان در سر مي پرورانند، فراهم مي سازد، کشورهاي پسامنازعه هرگز نمي توانند بهاي از دست دادن يا به حدر رفتن يک چنين فرصت ها را بپردازند.                 ادامه دارد…