مجمع عمومی سازمان ملل متحد به روز سه شنبه ۴ حوت ۱۳۸۸ برابر با ۲۳ فبروری ۲۰۱۰ با تصویب قطعنامهای روز ۲۱ مارچ برابر با ۱ حمل را در چارچوب مادهٔ ۴۹ و تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رساند که در نتیجه آن، نوروز بهعنوان یک مناسبت بینالمللی از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته شد.
نوروز یکی از فرصت های ارزشمند انسجام اجتماعی و فرهنگی است که پرچم سبز و شکوهمند آن بر فراز سرزمین های پهناوری که در یک سوی آن آمو و رود سند می خروشند و در سوی دیگر آن دجله و فرات و نیل قرار دارند، بال افشانی می کند.
این مناسبت در افغانستان عامل تحکیم وحدت ملی است و در گستره منطقه عامل همبستگی منطقه یی به شمار می رود همان طوری که در سطح جهانی نماد وحدتی است که در ده ها مسمی تجلی یافته است.
یکی از این نماد ها در مظهر نهال شانی و حفاظت از محیط زیست تبلور یافته است و جوامع انسانی دیدند مناسبترین روزی که برای نهالنشانی و حفظ و مراقبت از محیط زیست انتخاب گردد همین روز است که در نقاط مختلفِ جهان آن را برای نهالشانی تخصیص داده اند. از آن جمله در پرتگال این روز را «آربور دی» و یا «روز نهالشانی» یاد میکنند که شاگردان مکاتب در آن روز در سرتاسر پرتگال فعالیتهایی در جهت حفظ و مراقبت از محیط زیست بهراه میاندازند و دست به نهالشانی میزنند.
نوروز شایستهترین روزی است که عناصر جاندار و بیجانِ طبیعت در هماهنگی تام بهسر میبرند؛ انگار که آفرینش سمفونی انسجام و تناغم را مینوازد و از همین لحاظ این روز را در آسترالیا به نام «روز هماهنگی» مسمی نموده و از آن تجلیل به عمل میآورند.
در روز نوروز، مناسبت دیگری هم تجلیل میشود که «روز آموزش آزاد» نام دارد و در این مناسبت بر اهمیت منابع و امکانات رایگان آموزشی و پرورشی تاکید صورت میگیرد.
نوروز نمایشگاه زیبای رنگهاست؛ تو گویی طبیعت لوحۀ هنری خویش را در این روز به نمایش میگذارد. این روز در برخی کشورها به نام «روز بینالمللی رنگها» شناخته میشود که برای بار نخست پرتگالیها تجلیل از این مناسبت را در این روز پیشنهاد نمودند تا مناسبتی باشد برای تجلیل از رنگهایی که در طبیعت وجود دارند. انجمن بینالمللی رنگها که از سی کشور مختلف نمایندهگی میکند، همین روز را برای روز بینالمللی رنگها برگزید و دلیلش این بوده است که در این نقطۀ سال هم شب و هم روز مساوی میشوند و چون نور و سایه جایگاه خاصی در فرهنگهای جهانی دارند؛ از همین لحاظ این روز را برای تجلیل از روز بینالمللی رنگها برگزیده اند.
نوروز الهامبخش شعر و هنر بوده و قریحۀ شاعران در این روز نسبت به هر زمانِ دیگری شگوفه میکند. از همین لحاظ سازمان یونسکو پیشنهاد نمود تا “روز جهانی شعر” هم در نوروز برگزار گردیده و در این روز از خواندن و نوشتن و چاپ و هنر شعر تجلیل به عمل آید. یونسکو از تمام کشورهای عضو و سازمانهای دولتی و غیردولتی و مکاتب و انجمنها و موزیمها و شهرداریها تقاضا نموده است تا فعالیتهایی را در جهت تجلیل از این روز بهراه اندازند.
نوروز رستاخیز طبیعت است و از همین خاطر مجمع عمومی سازمان ملل متحد طی قطعنامهیی این روز را به نام «روز جنگل» مسما نمود که در این روز فعالیتهایی در جهت حفاظت از درخت و جنگل بهراه انداخته شده و کشورهای جهان در عرصۀ ملی و بینالمللی کمپاین حفاظت از درخت و جنگل را راهاندازی میکنند.
نوروز در کشور هندوستان از قرنها به اینسو تجلیل میشود که این روز را در هندوستان «هولی» گویند و روزی مقدس محسوب میشود. هولی به نام «جشنوارۀ عشق و رنگ» نیز شهرت دارد. این روز در تمامی هندوستان تعطیل رسمی بوده و مردم در آن به آببازی پرداخته و به روی همدیگر آب پاشیده و تمامی اقشار و طبقات اجتماعی این روز را در کنار هم و در بستر زیبای طبیعت جشن میگیرند. آنها به این باورند که با فرا رسیدن هولی، روشنی بر تاریکی و نیکی بر زشتی غلبه حاصل میکند. این جشن نه تنها در هندوستان بلکه در نیپال، پاکستان و کشورهایی که در آن جمعیتی از هندوان زندهگی میکنند نیز برگزار میشود.
نوروز را در زبان جاپانی «شومبون نوهی» گویند. جاپانیها از گذشتههای دور به این باور بودهاند که در این روز طبیعت شاهد رستاخیز خویش میباشد. مردم جاپان از دورههای باستان به این باور بودهاند که چون در نوروز طول روز و شب برابرند، زندهگان میتوانند با مردهگان رابطه ایجاد نمایند و آنها محافلی به هدف شاد کردنِ روح آنها برگزار مینمودند. جاپانیها از سال ۱۹۴۸ میلادی به اینسو این روز را در جهت بزرگداشت از طبیعت و زندهجانها تجلیل مینمایند.
تمدن مصری از دهها قرن به اینسو با این روز آشنا بوده و حتا تیوریهایی هم وجود دارد که ایرانیها برای بار نخست این روز را از مصر به ایران آوردندـ هرچند این تیوری ضعیف مینماید. قبطیهای مصر از قرنها به اینسو جشنی به نام «شم النسیم» دارند که به نظر نویسنده چیزی جز امتداد همان سنتِ خیلی کهن نوروز در مصر نیست که انسان مصری از دورانهای خیلی کهن آن را تجلیل مینمود.
یهودیان این روز را به نام «عید الفصح» یاد میکنند و در این روز، هجرت یهودیان از مصر فرعونی به خارج از آن را تجلیل مینمایند که تورات در سفر خروج خویش از آن یاد نموده است. تورات در آیتهای ۳ تا ۱۰، اصحاح ۱۳ سفر خروج از زبان موسی علیهالسلام حکایت میکند که توصیه به تجلیل از این روز نموده است.
جشن قیامت که مهمترین جشن مسیحیها به شمار میرود هم در اول برج حمل برگزار میشود که از سال ۳۲۵ میلادی به اینسو مجمع نیقیا توصیه به برگزاری و بزرگداشت از آن نموده است. مسیحیها معتقدند که حضرت مسیح بعد از آنکه به صلیب کشیده شد و سپس دفن گردید، در همین روز از قبر برخاست.
نوروز و یا اول برج حمل در کشورهای عربی به شیوهها و بهانههای مختلفی تجلیل میشود که یکی از این بهانهها «روز مادر» است. چه روزی بهتر از نوروز برای تجلیل از مقام مـادر میتوان یافت؛ روزی که خود زیباترین نماد زایش در طبیعت به شمار میرود.
گذشته از آنچه یاد کردیم، نوروز را روز اعتدالِ ربیعی نیز مینامند که در آن شب و روز مساوی میشوند و کشورهای مختلفِ دنیا از شرق آسیا گرفته تا امریکای جنوبی آن را تجلیل مینمایند. دانشمندان فلک میگویند که مشرق و مغربِ حقیقی و معیاری هم همان نقاطی است که در این روز آفتاب از آن نقطه برخاسته و یا در آن نقطه مینشیند.
خلاصه سخ؛ چنان مینماید که فرهنگها و تمدنها و ادیان گوناگون بهانههایی تراشیدهاند تا مناسبتهای دینی و فرهنگی خویش را در مناسبترین روز سال که همان اعتدال ربیعی است برگزار نمایند. آنچه در این میان ثابت است، همانا اصالت طبیعیِ این روز است که پیروان هر دین و فرهنگی خواستهاند تا خود را بر وفقِ آن عیار سازند، درحالیکه هیچ پیوندی میان نوروز و اینهمه دین و آیین در گسترۀ زمین و امتداد زمان نمیتوان یافت.