سیاسی
در آستانه‌ی مهلت خروج نيروهای امريکايی، احتمال تمديد حضور نيروها در افغانستان
همان‌طوري که امريکا تلاش مي‌کند براي پايان جنگ طولاني‌اش به يک توافق‌نامه‌ي موقت با طالبان دست يابد و فرصتي براي رييس جمهور بايدن فراهم شود تا به سمت يک سياست خارجي زيرکانه حرکت کند، اين کشور آماده مي‌شود تا حضور نيروهايش در افغانستان را پس از پايان مهلت اول ماه مي که سال گذشته بر سر آن با طالبان موافقت کرده بود، تمديد کند. با نزديک‌شدن به پايان مهلت خروج، راي‌زني‌ها در مورد سرنوشت 2500 سرباز امريکايي که در افغانستان باقي مانده‌اند، به شدت افزايش يافته است. دولت ترمپ در ماه فبروري سال گذشته و پس از گفت‌وگو با طالبان موافقت کرد تا نيروهاي خود را در ماه مي از افغانستان خارج کند.
در حالي که دولت بايدن گفته در باره‌ي تمديد حضور نيروهاي اين کشور در افغانستان تاکنون هيچ تصميمي گرفته نشده است، مسوولان و کارشناسان به نشانه‌هايي اشاره مي‌کنند که احتمال مي‌دهد امريکا خروج کامل نيروها از افغانستان را به تعويق بيندازد تا فرصت بيشتري براي پيشبرد پيشنهادش مبني بر تقسيم قدرت داشته باشد و اميدوار است از اين طريق بتواند بن‌بست ايجاد شده ميان حکومت افغانستان و طالبان را بشکند.
لورا ميلر که به عنوان مقام ارشد دولت‌هاي اوباما و ترمپ در امور افغانستان خدمت کرده است، گفته: «اين که در مدت 60 روز ديگر نيروهاي امريکايي را بدون ايجاد امنيت از افغانستان خارج کنيم «نيروهاي اعضاي ديگر ناتو را به حال خود رها کنيم » غيرقابل پذيرش خواهد بود، زيرا چنين عملي شانس رسيدن امريکا به يک توافق نهايي را با خطر مواجه مي‌کند، توافقي که بر اساس آن امريکا بدون ترس از اين که افغانستان بار ديگر به پناهگاه تروريستان تبديل شود، نيروهايش را اين کشور خارج کند.»
ميلر همچنان گفته، با گذشت هر روز احتمال تمديد حضور نيروهاي امريکايي براي طالبان آشکارتر مي‌شود و ممکن است اين گروه و حاميانش در پاکستان از يک برنامه‌ي خروج بازبيني‌شده، حمايت کنند.
رييس جمهوري امريکا نيز مانند اسلافش بارک اوبا و دونالد ترمپ، برنامه‌اش براي پايان جنگ را اعلام کرده است، جنگي که از سال 2001 تا کنون براي امريکا ميلياردها دالر هزينه‌ي مالي داشته و دست‌کم 100 هزار شهروند افغانستان و بيش از دوهزار سرباز امريکايي در آن کشته شده‌اند. حتا زماني که رييس‌جمهور اوباما در سال 2009 و 2010 افزايش نيرو را مورد بررسي قرار داد، بايدن که در آن زمان معاون رييس‌جمهور بود از عدم موفقيت افزايش تعداد سربازان صحبت کرد و از رويکرد محدودتر با تعداد سربازان کمتر که بر تهديدهاي تروريستي متمرکز باشد، حرف زد.
بايدن که حالا سکاندار کاخ سفيد است، بايد هشدارهاي مشاوران ارشد نظامي‌اش در مورد خطرات خروج ناگهاني نيروها را مورد توجه قرار دهد، هشدارهايي که عليه انگيزه‌هاي خودش و خواسته‌هاي رو به افزايش خروج نيروها از سوي برخي از نماينده‌گان مجلس از هر دو حزب شامل مي‌شود.
اين راي‌زني‌ها در حالي انجام مي‌شود که طالبان با استفاده از کاهش نيروهاي خارجي نفوذ خود در ولايت‌هاي مورد مناقشه را افزايش داده و شهرها و شهرک‌ها را محاصره کرده‌اند. مقام‌هاي اداره‌ي بايدن افزايش خشونت‌ها را به عنوان يکي از ابعاد ناکامي طالبان در مورد پاي‌بندي به توافق‌نامه‌ي ذکر کنند که حکومت پيشين سال گذشته با اين گروه امضا کرد.
يک مقام ارشد حکومت امريکا بدون ذکر نامش ماه گذشته گفت: «فکر مي‌کنم کارهايي هست که براي پاي‌بندي کامل آن‌ها بايد انجام شود.» او گفت که حکومت امريکا معتقد است طالبان رابطه‌ي‌شان را با القاعده به گونه‌ي کامل قطع نکرده‌اند.
برخي مقام‌ها در حکومت افغانستان که از آسيب‌پذيري‌شان در شکست نظامي از سوي طالبان آگاه‌اند، علاقه‌مندند امريکا در افغانستان بماند و بر شبه‌نظاميان براي پاي‌بندي به توافق‌نامه‌ي دوحه فشار وارد کند.
رهبران طالبان دست‌کم به گونه‌ي علني از واشنگتن خواسته‌اند، بدون توجه به تغيير حکومت، نيروهايش را طبق توافق از افغانستان خارج کند. محمد نعيم، سخن‌گوي دفتر سياسي طالبان در دوحه گفته که ايالات متحده در مورد تغيير برنامه‌ي خروج به گونه‌ي رسمي صحبتي نکرده است. او گفته: «ما توافق‌نامه‌يي داريم که توسط ابر قدرت امريکا امضا شده است، آنان مجبورند از اين توافق‌نامه پيروي کنند، زيرا اين توافق‌نامه حمايت‌هاي سازمان ملل و جامعه‌ي جهاني را با خود دارد.»
همان‌گونه که دستياران ارشد بايدن، سياست اين کشور در مورد افغانستان را بازبيني کرده‌اند، فرماندهان نظامي خطرهايي را بيان کرده‌اند که از نظر آنان نتيجه‌ي خروج زودرس امريکا خواهد بود. از جمله‌ي اين خطرات احتمال جنگ داخلي در افغانستان، افزايش حملات تروريستي عليه امريکا و واژگوني دستاوردهاي حقوق بشري به‌دست‌آمده را مي‌توان برشمرد.
برخي مقام‌هاي نظامي نيز در مورد نامناسب‌بودن اول ماه مي براي خروج بدون مشکلات امنيتي و لوژستيکي هشدار مي‌دهند. در حالي که افراد نظامي و پيمان‌کاران را با هواپيما مي‌توان خارج کرد، با خروج عجولانه نياز است تا تجهيزات حساسي که ارزش آن‌ها به ميليون‌ها دالر مي‌رسد از بين برده شده و به دنبال آن ديپلمات‌ها در سفارت امريکا براي کابل کاهش يابد.
يک مقام امريکايي گفته: «در اين برهه، ما درون يک روزنه‌ي برنامه‌ريزي‌شده براي خروج منظم قرار داريم، هر چه به اول ماه مي نزديک‌تر مي‌شويم، اين شتاب بيشتر مي‌شود.»
لويد اوستين، وزير دفاع که ماه پيش با خبرنگاران صحبت مي‌کرد، گفته: «ايالات متحده به خروج عجولانه و بي‌نظم از افغانستان اقدام نمي‌کند که نيروها يا اعتبار متفقين را در معرض خطر قرار دهد.»
ليزا کورتز که از سال 2017 تا سال 2021 به عنوان مقام ارشد کاخ سفيد براي افغانستان کار کرده است، مي‌گويد، يکي از هدف‌هاي اصلي طالبان خروج نيروهاي خارجي بوده است. ممکن است در مورد خواسته‌ي خروج نيروها در ماه مي نرمش نشان دهند، تنها به اين دليل که اين موضوع مي‌تواند در روند صلح به اين گروه مشروعيت بين‌المللي بدهد.
اين گروه از رسيدن به توافقي که از سوي امريکا حمايت شود، نفع مي‌برد، زيرا اين توافق مي‌تواند نام افراد طالبان را از فهرست تحريم‌هاي بين‌المللي حذف کرده و حمايت‌هاي جامعه‌ي جهاني براي حکومت آينده‌ي افغانستان را به همراه آورد. او گفته: «اگر طالبان بگويند که همه چيز تمام است، چيزي براي از دست‌دادن خواهند داشت- ما به جنگ تمام عيار بر خواهيم گشت.»
بررسي موشکافانه مهلت خروج نظامي کمتر از دو هفته پس از طرح پيشنهادي امريکا مطرح مي‌شود. طرحي ايالات متحده در آن از حکومت موقت سخن گفته و انتوني بلينکن، وزير امور خارجه در نامه‌اش به محمداشرف غني، رييس جمهوري افغانستان از يک طرح بلند پروازانه‌ي ديپلماتيک صحبت کرده که به نظر مي‌رسد نيروهاي خارجي پس از اول ماه مي نيز در افغانستان حضور خواهند داشت.
در ميان نشست‌هاي برنامه‌ريزي‌شده، يک نشست سازمان ملل متحد است که در آن وزيران خارجه‌ي روسيه، چين، هند، پاکستان، ايران و ايالات متحده شرکت خواهند کرد و اين نشست احتمالي که براي 26 ماه مي برنامه‌ريزي شده، پس از سال‌ها اولين نشست ميان ايران و امريکا خواهد بود. انتظار مي‌رود رهبران افغانستان و طالبان نيز در ماه آينده در ترکيه با هم ديدار کنند.
حکومت افغانستان و طالبان هيچ‌کدام تاکنون به طرح تقسيم قدرت که از سوي اداره‌ي بايدن پيشنهاد شده است، تعهد نکرده‌اند. غني گفته است که حکومت کنوني تنها از طريق انتخابات مي‌تواند جايگزين داشته باشد. بلينکن در خواسته‌اش از غني براي بررسي دقيق پيشنهاد امريکا هشدار داده است که خروج کامل نيروهاي امريکايي که منجر به تسخير سريع مناطق بيشتر توسط طالبان مي‌شود، هنوز به عنوان يک گزينه‌ي احتمالي روي ميز است.
مقام‌هاي چندين کشور اروپايي گفته اند، هرچند حکومت امريکا به مشوره‌ي نزديک با متحداني که در افغانستان نيرو دارند، متعهد است، اما اين کشورها در جريان جزئيات طرح پيشنهادي که توسط اقاي بلينکن ارايه شده، قرار ندارند.
يکي از مقام‌هاي ارشد اروپايي که به دليل حساسيت موضوع از ذکر نامش خودداري کرده گفته: «من اين را مشوره نمي‌دانم، اين اطلاع‌رساني انتخابي است.» يک مقام حکومتي ديگر عضو ناتو مي‌گويد، آنان براي اولين بار از طريق رسانه‌ها از نامه‌ي بلينکن آگاهي يافته‌اند.
در حالي که تعداد نيروهاي ايتلاف در افغانستان از تعداد نيروهاي امريکايي بيشتر است، اما اين نيروها از نظر عمليات هوايي، استخبارات و حمايت‌هاي لوژستيکي به ايالات متحده وابسته‌اند. متحدان به گونه‌ي واضح گفته‌اند که اگر امريکا از افغانستان خارج شود، آنان نمي‌توانند در اين کشور بمانند. آنان نيز گفته‌اند خروج مطمين و منظم پيش از اول ماه مي از افغانستان براي نظاميان‌شان نامناسب است.
منبع: واشنگتن‌پست/ برگردان به فارسي دري؛ سلام وطندار
