سیاسی
حمايت از حوزه جمهوريت افغانستان افزايش می يابد
زلمي خليلزاد، نماينده ويژه وزارت امور خارجه امريکا براي صلح افغانستان، بهتازهگي گفته است که اگر گروه طالبان به روند صلح در افغانستان تن ندهند، دولت امريکا در کنار کساني خواهد ايستاد که از جمهوريت دفاع ميکنند. خليلزاد، در يک رشته توييت نوشته است که اگر طالبان به صلح به عنوان يک اجماع کلي و روندي براي سازش نگاه نکنند، دولت امريکا طرف کساني خواهد بود که از «جمهوري» دفاع ميکنند. او گفته است که در جمهوري هم بايد صداها يکدست باشد و همه در اين وضعيت، در کنار جمهوريخواهان قرار بگيرند.
سخنان خليلزاد دقيقاً زماني مطرح ميشود که در محافل سياسي، در مورد بيعلاقهگي طالبان به روند صلح زمزمههاي متعددي شنيده ميشود. گفته ميشود گروه طالبان مصمم است، تا پس از خروج نيروهاي امريکايي از افغانستان، ظرف چند ماه دولت افغانستان را ساقط و اين کشور را تصرف کند. حتا گفته ميشود طالبان در کمترين حالت سعي دارد نيمي از ولايتهاي افغانستان را در اختيار بگيرد. با وجود اين، اگرچه طالبان در چند هفته گذشته فشار جنگ را به نهايت رسانده، نتوانسته است در اين رابطه هيچ توفيقي داشته باشد. در حال حاضر، گروه طالبان فقط توانسته است يکي دو ولسوالي دورافتاده را به تصرف خود درآورند. درحالي که در بيشتر از هفت ولايت افغانستان، در همين لحظه، جنگ بهشدت در جريان است.
به نظر ميرسد سخنان خليلزاد در مورد احتمال حمايت امريکا از جمهوريخواهان افغانستان ناشي از تغيير رويکرد گروه طالبان به روند صلح باشد. گروه طالبان کاملاً آگاهانه پيششرطهايي را مطرح کرده است که عملي نيستند. آنها براي حضور در روند صلح، حذف نام تمامي فرماندهان اين گروه از فهرست سياه سازمان ملل متحد و آزاد سازي بقيه جنگجويان اين گروه (حدود 7 هزار نفر) از زندانهاي دولت افغانستان را خواستار شدهاند.
دولت افغانستان هرچند در مورد حذف نام فرماندهان طالبان از فهرست سياه سازمان ملل متحد، واکنش خاصي نشان نداده است، اما بارها تاکيد کرده است که بههيچوجه زنداني از گروه طالبان را آزاد نخواهد کرد، زيرا بر اساس گزارشهاي رسيده، بخش عمدهاي از 5000 طالبي که دولت افغانستان رها کرد، دوباره به سنگرهاي جنگ عليه دولت افغانستان شتافتهاند.
با شناخت اين وضعيت، به نظر نميرسد که دولت امريکا حداقل يکي از اين دو شرط را بپذيرد، دستکم پيششرط آزاد سازي 7000 طالب حتا براي دولت امريکا هم پذيرفتني نيست. به همين دليل دولت امريکا خواسته است در مقابل پيششرط طالبان، شرط ديگري مطرح کند. حمايت امريکا از دولت جمهوريتخواه در صورت شکست گفتوگوها، براي گروه طالبان دردسرساز خواهد بود.
در همين لحظه هم فشارها بر گروه طالبان در عرصه جنگ بيش از حد شده است. حملات هوايي ناتو و نيروهاي دولت افغانستان گروه طالبان را تا حد زيادي زمينگير کرده است. به نقل از منابع داخلي ارتش افغانستان، صدها جنگجوي طالبان ظرف دو هفته گذشته و تنها در جنوب و جنوب غرب افغانستان، کشته شدهاند.
از سوي ديگر، جامعه جهاني نيز بهصورت مشترک اعلام کردهاند که بههيچوجه دولتي را که در افغانستان بهزور روي کار بيايد نخواهند پذيرفت. اين کشورها گفتهاند که هرچند با حذف نام بخشي از فرماندهان طالب از فهرست سازمان ملل متحد موافقاند، گروه طالبان مسوول بخش عمدهاي از تداوم جنگ در افغانستان است. در اين اعلاميه همچنين آمده است که براي کاهش درگيريها در افغانستان، از همه طرفهاي درگير خواسته ميشود، تا تدابير لازم براي کاهش خشونتها، بهخصوص حملات انتحاري در شهرها، را مدنظر قرار دهند.
حمايت تلويحي دولت امريکا از جمهوريت، گروه طالبان را مجبور خواهد کرد، تا در موضعگيري خود تجديدنظر کند. طالبان ميکوشد تا نشست استانبول را دور بزند ولي به نظر ميرسد که اين هشدارها طالبان را به بازگشت به مسير مذاکرات وادار خواهد کرد.
فريدون آژند