سیاسی
جنگ امريکا در افغانستان به معنای واقعی چه زمانی به پايان می‌رسد؟
جنگ امريکا در افغانستان در حالي تمام مي‌شود که نه تسليمي در کار است و نه پيمان صلحي، نه پيروزي نهايي و نه شکست قطعي. در حالي که آخرين نيروهاي جنگي امريكا براي خروج از افغانستان آماده مي‌شوند، اين پرسش همچنان مطرح است: جنگ واقعاً چه زماني به پايان مي‌رسد؟
پاسخ تلخ اين پرسش براي افغان‌ها روشن است: جنگ به اين زودي تمام نمي‌شود. در حالي که گفت‌وگوهاي صلح متوقف شده است، شورشيان طالبان بي‌پروا در ميدان نبرد يکه‌تازي مي‌کنند و تاکنون دستاوردهايي نيز داشته‌اند. برخي بيم آن دارند که افغانستان پس از خروج نيروهاي خارجي در گرداب جنگ داخلي بيشتر فرو برود. شعبه داعش در افغانستان نيز گرچه اکنون به يک گروه افراطي کم‌رمق بدل شده، اما در کمين حمله است.
پايان بازي براي خود امريکا و متحدانش در ايتلاف مبهم است. اگرچه تمام نيروهاي رزمي و ذخيره 20 سال مهمات و ادوات جنگي انباشته شده در افغانستان به زودي از اين کشور بيرون خواهد رفت، اما فرانک مک‌کنزي، فرمانده ستاد مرکزي ارتش امريکا «سنتکام»، تا سپتمبر اختيار دفاع از نيروهاي افغان در برابر طالبان را خواهد داشت. خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از برخي مقامات دفاعي آگاه از جزئيات برنامه‌ريزي‌هاي نظامي امريکا که برخي نام‌شان فاش نشده نوشته؛ است که مک‌کنزي مي‌تواند اين کار را با صدور دستور حمله به هواپيما هاي جنگي امريکايي مستقر در خارج از افغانستان انجام دهد.
مقامات امريکايي روز جمعه گفتند که ارتش امريکا پس از حدود 20 سال پايگاه هوايي بگرام را ترک کرده است. اين پايگاه کانون جنگ بود، اما انتقال آن به دولت افغانستان به معناي خروج نهايي ارتش امريکا از اين کشور نيست. دو مقام امريکايي که خواستند نام‌شان فاش نشود به آسوشيتدپرس گفته‌اند اين پايگاه هوايي به طور کامل تحويل داده شده است.
نگاهي به پايان جنگ: از حضور امريکا چه مي‌ماند؟
از نظر فني، نيروهاي امريکايي از سال 2014 به اين سو در افغانستان درگير نبردهاي زميني نبوده‌اند، اما نيروهاي ضد تروريزم امريکايي از آن زمان به بعد از جمله با هواپيماهاي مستقر در اين کشور در تعقيب افراط گرايان بوده و به آنها حمله کرده‌اند. آن هواپيماها اکنون ديگر از آنجا رفته و آن حملات و نيز هرگونه پشتيباني لوژستيکي از نيروهاي افغان از خارج از کشور انجام مي‌شود.
در داخل افغانستان، نيروهاي امريکايي ديگر براي آموزش يا مشاوره به نيروهاي افغان در آنجا نخواهند بود. يک گروه از نيروهاي امنيتي امريکايي که به شکلي غيرمعمول بزرگ و متشکل از 650 سرباز است در محوطه سفارت امريکا مستقر شده و از ديپلمات‌هاي اين کشور محافظت مي‌‌کند. اين نيروها بالقوه در تأمين امنيت فرودگاه بين‌المللي کابل نيز نقش دارند. انتظار ميرود ترکيه به ماموريت فعلي خود در زمينه تأمين امنيت اين فرودگاه ادامه دهد، اما مک‌کنزي اختيار اين را يافته که 300 سرباز ديگر را براي کمک به اين ماموريت تا ماه سپتامبر در منطقه نگه دارد.
همچنين ممکن است از ارتش ايالات متحده خواسته شود تا در کار انتقال گسترده افغان‌هايي که در طول جنگ با آنها همکاري کرده و اکنون به دنبال رواديد ويژه مهاجرت هستند کمک کند، اگرچه با تلاش وزارت امور خارجه ممکن است نيازي به انتقال هوايي با هواپيما هاي نظامي نباشد. کاخ سفيد نگران است که اين دسته از شهروندان افغان به دليل همکاري با امريکا در معرض انتقام‌جويي طالبان قرار گيرند.
جو بايدن رييس جمهوري امريکا هنگامي که در ماه اپريل تصميم گرفت به جنگ اين کشور در افغانستان پايان دهد، تا 11 سپتمبر به پنتاگون مهلت داد تا عمليات خروج را کامل کند. تاکنون جنرال آستين اسکات ميلر، فرمانده نيروهاي امريکايي در افغانستان اساساً کار را تمام کرده است. تقريباً تمام تجهيزات نظامي امريکا از افغانستان بيرون برده شده و تنها تعداد کمي از نيروها در اين کشور باقي مانده‌اند.
آسوشيتدپرس مي‌نويسد ميلر روز جمعه در افغانستان باقي ماند، اما انتظار ميرود طي روزهاي آينده اين کشور را ترک کند. آيا عزيمت او نقطه پايان جنگ امريکا در افغانستان خواهد بود؟ با وجود 950 سرباز امريكايي تا سپتمبر در اين كشور و احتمال ادامه حملات هوايي، پاسخ احتمالاً منفي است.
برخلاف جنگ افغانستان، بسياري از جنگ‌هاي جهان با رويدادهايي معني‌دار به پايان رسيده است. مثلاً جنگ جهاني اول با آتش‌بس منعقد شده با آلمان در 11 نومبر 1918 و متعاقب آن، امضاي معاهده ورساي به پايان رسيد.
جنگ جهاني دوم در سال 1945 با دو رويداد يعني تسليم آلمان به معناي پيروزي در اروپا و بمباران اتومي هيروشيما و ناکازاکي به دست امريکا و تسليم جاپان به معناي پيروزي بر جاپان، پايان يافت. در شبه‌جزيره کوريا جنگ با پيمان آتش‌بسي که در جولاي 1953 امضا شد پايان گرفت، اگرچه اين آتش‌بس موقت بود و دو کوريا از نظر فني تا به امروز پيمان صلح امضا نکرده‌اند.
پيروزي يا شکست؟
جنگ امريکا در افغانستان در حالي تمام مي‌شود که نه تسليمي در کار است و نه پيمان صلحي، نه پيروزي نهايي و نه شکستي قطعي. بايدن مي‌گويد همين که نيروهاي امريکايي القاعده را متلاشي کرده و اسامه بن لادن، رهبر اين گروه و مغز متفکر حملات تروريست 11 سپتمبر 2001 را کشته‌اند، کافي است.
خشونت‌ها در افغانستان در روزهاي اخير افزايش يافته است. حملات طالبان به نيروهاي افغان و غيرنظاميان شدت يافته و اين گروه بيش از 100 مرکز ولسوالي را تحت کنترل خود درآورده است. به نوشته آسوشيتدپرس، مقامات پنتاگون ميزان اين خطر را که دولت افغانستان با نيروهاي امنيتي‌اش در دو سال آينده يا زودتر از آن سقوط کند، «متوسط» ارزيابي کرده‌اند.
رهبران امريكا اصرار دارند كه تنها راه برقراري صلح و حل و فصل اختلافات در افغانستان مذاکره است. دولت ترامپ در ماه فبروري سال 2020 توافق‌نامه‌اي را با طالبان امضا کرد که طبق آن ايالات متحده تا ماه مي 2021 نيروهاي خود را از افغانستان بيرون برده و در ازاي آن طالبان هم قول‌هايي داد از جمله اين‌که از حمله به منافع امريکا در افغانستان خودداري کند.
با آن که نيروهاي امريکايي با جديت در حال خروج از افغانستان هستند، اما مقامات امريکايي مي‌گويند طالبان به طور کامل به بخشي از تعهدات خود پايبند نبوده‌اند.
ماموريت ناتو:
ماموريت ناتو با عنوان «پشتيباني قاطع» براي آموزش، مشاوره و کمک به نيروهاي امنيتي افغانستان از سال 2015 آغاز گرديد، زماني که ماموريت رزمي آن به رهبري ايالات متحده پايان يافته اعلام شد. در همان زمان به بعد مسووليت کامل امنيت افغان‌ها به خودشان محول شد، اما آنها همچنان به ميلياردها دالر کمک سالانه ايالات متحده وابسته ماندند.
در زمان اوج درگيري‌ها در افغانستان، بيش از 130 هزار سرباز از 50 کشور ناتو و کشورهاي شريک آنها در افغانستان حضور داشتند. در ماموريت «پشتيباني قاطع» اين آمار به حدود 10 هزار سرباز از 36 کشور کاهش يافت و اين کشورها تا اين هفته بيشتر نيروهاي خود را نيز از افغانستان بيرون کشيدند.
برخي مي‌گويند با اعلام پايان يافتن ماموريت ناتو جنگ در افغانستان خاتمه يافته تلقي خواهد شد، اما اعلام چنين چيزي از سوي ناتو ممکن است تا ماه‌هاي بعد اتفاق نيفتد.
به گفته برخي مقامات ترکيه، اين کشور در حال مذاکره بر سر توافق‌نامه دو جانبه جديدي با رهبران افغانستان است تا براي تأمين امنيت در فرودگاه کابل باقي بماند. تا زماني که چنين توافقي حاصل نشده، نيروهاي ترک در افغانستان به لحاظ قانوني تحت نظارت و فرماندهي مأموريت پشتيباني قاطع ناتو هستند.
ماموريت ضدتروريستي:
خروج نيروهاي امريکايي از افغانستان به معني پايان جنگ عليه تروريزم نيست. ايالات متحده روشن ساخته است كه در صورت بروز تهديد القاعده يا ساير گروه‌هاي تروريستي در خاک امريكا، صلاحيت حمله به اين گروه‌ها در افغانستان را دارد.
از آنجا که ايالات متحده هواپيما هاي جنگي و شناسايي خود را از افغانستان خارج کرده است، اکنون بايد به پرواز پهپادها از کشتي‌‌هايش در دريا و پايگاه‌هاي هوايي‌اش در منطقه خليج فارس مانند پايگاه ظفره در امارات عربي متحده توسل بجويد. پنتاگون به دنبال گزينه‌هاي اساسي براي استقرار هواپيماهاي شناسايي و ساير امکانات خود در کشورهاي نزديک به افغانستان است. در اين زمينه هنوز هيچ توافقي با هيچ کشوري در منطقه حاصل نشده است.
منبع: يورونيوز
