رييس جمهور جو بايدن نشان مي‌دهد که خط سخت‌تري نسبت به ترمپ در برابر طالبان دارد. مقامات ارشد امريکايي هشدار مي‌دهند که اگر طالبان به وعده‌هاي خود عمل نکنند، ممکن است خروج نيروهاي امريکايي از افغانستان در ماه مي، به تأخير بيفتد.
موجي از بيانيه‌ها و اظهارنظرهاي کاخ سفيد، وزارت امور خارجه امريکا و پنتاگون در اين هفته ترديدي باقي نگذاشتند که دولت بايدن به يک روند صلح متزلزل که توسط رييس جمهور پيشين، دونالد ترمپ آغاز شد و تمايل طالبان براي قطع روابط با القاعده و ديگر افراط‌گرايان، ديد شکاکانه دارد.
دولت امريکا که در حال بررسي وضعيت افغانستان است، با مجموعه‌يي از گزينه‌هاي دشوار روبه‌رو است که ايالات متحده را مجبور به ارزيابي خطر تسخير طالبان مي‌کند. مقامات و افسران نظامي سابق امريكايي گفتند، هر گونه تأخير در خروج نيروهاي امريكايي ميتواند باعث تشديد خشونت شود و طالبان را وادار كند تا مذاكرات صلح با دولت كابل را كنار بگذارند.
جيک ساليوان، مشاور امنيت ملي بايدن، روز جمعه گفت که دولت ايالات متحده «ميزان پابندي طالبان» به توافق‌نامة که سال گذشته امضا شد، را بسيار دقيق ارزيابي مي‌کند.
توافق‌نامه فبروري 2020 خواستار خروج نيروهاي تحت هدايت ايالات متحده تا ماه مي 2021 از افغانستان، در مقابل جدايي طالبان از گروه‌هاي تروريستي، کاهش شديد خشونت و آغاز مذاکرات صلح با دولت افغانستان شد.
جان کربي، دبير مطبوعاتي پنتاگون روز پنج‌شنبه گفت که طالبان به وعده‌هاي خود در اين توافق‌نامه، که قرار بود درهاي صلح را بين شورشيان و دولت کابل باز کند، عمل نمي‌کنند.
کربي گفت: «بدون اين‌که آنها به تعهدات خود در مورد دست‌کشيدن از تروريسم و جلوگيري از حملات خشونت‌بار عليه نيروهاي امنيت ملي افغانستان عمل کنند، بسيار دشوار است که راهي خاص براي حل و فصل مذاکره ببينيم، اما ما هنوز به آن متعهد هستيم.»
در تفاوت ديگر با دولت سابق، تيم بايدن هم‌چنين تاکيد بر اهميت حقوق بشر و حقوق زنان در افغانستان دارد. طالبان به حاکميت سخت‌گيرانه و سرکوب زنان افغانستان در دوران حکومت خود از 1996 تا 2001 مشهور هستند و در توافق‌نامه خود با ايالات متحده هيچ قولي در مورد وضعيت زنان ندادند.
آنتوني بلينکن، ديپلمات ارشد بايدن، در تماس با اشرف غني، رييس جمهوري افغانستان گفت که هر گونه توافق صلح نياز دارد تا «پيشرفت هاي 20 سال گذشته در زمينه حقوق بشر، آزادي هاي مدني و نقش زنان در جامعه افغانستان را حفظ کند.»
اين تغيير لحن با استقبال دولت افغانستان روبرو شد که شکايت داشت در مذاکرات واشنگتن و طالبان باخته است. رييس جمهور اشرف غني روز جمعه گفت که او از رويکرد تيم جديد و آنچه او «توجه اوليه، متمرکز و منظم» ناميده است، احساس خوشحالي مي‌کند.
اگرچه دولت بايدن اظهار کرد که در صورت لزوم به روند خروج توقف خواهد داد، اما تصميم گرفته است حداقل براي فعلاً، زلمي خليل‌زاد، نماينده ويژه ترمپ در امور صلح افغانستان را حفظ کند.
خليل زاد، مهندس توافق‌نامه ايالات متحده و طالبان، روابط خود را با دولت غني تيره و تار کرده است. اما رييس جمهور غني پيشنهاد کرد که خليل زاد با رويکرد هماهنگ‌تر و روشن‌تر براي رييس جمهور جديد ايالات متحده کار خواهد کرد.
غني روز جمعه در يک برنامه مجازي که توسط اتاق فکر موسسه آسپن برگزار شد، گفت: «اکنون سفير خليل‌زاد از روند تصميم گيري بسيار منظم‌تر گزارش خواهد داد.»
رييس جمهوري افغانستان به کارول لي از NBC News که ميزبان برنامه بود، گفت: «ما (غني و خليل‌زاد) عملکرد‌هاي بسيار متفاوت داريم. من نماينده مردم افغانستان هستم. او کارمند دولت ايالات متحده است.»
غني افزود که او و خليل‌زاد که تبار افغانستاني دارد، همصنفي‌هاي قديمي هستند و «ما از خيلي وقت يک‌ديگر را مي‌شناسيم.»
هر دو در دانشگاه امريكا در بيروت تحصيل كردند و بعداً در ايالات متحده نيز مسيرهاي ديگري را طي كردند.
ديپلمات امريکايي افغانستاني تبار، خليل زاد، با يک ماموريت دشوار روبرو شد، زماني‌که وي در تلاش ترغيب کردن طالبان براي توافق در مذاکرات صلح با دولت کابل بود، رييس وي، رييس جمهور سابق ترمپ، وي را با توييت در مورد بيرون کشيدن نيروهاي امريکايي زودتر از زمان تعيين شده آن از افغانستان، در خلاي معلوماتي قرار دارد.
مقامات و افسران نظامي سابق ايالات متحده گفتند که اولين کار خليل‌زاد انتقال اين پيام به طالبان باشد که هيچ تضميني وجود ندارد که نيروهاي امريکايي و ناتو افغانستان را تا ماه مي ترک خواهند کرد، مگر اين‌که طالبان نشان دهند که به وعده‌هاي خود پابند هستند.
يک مقام پيشين امريکايي گفت: آمريکايي‌ها مجبورند تا طالبان را متقاعد سازند که اين معامله هنوز زنده است، حتا اگر خروج نيروهاي امريکايي به بعد موکول شود.
يک مقام باتجربه ديگر گفت: «اگر تأخيري وجود داشته باشد، بسيار مهم است که با طالبان توافق ضمني انجام شود زيرا انصراف کامل از توافق‌نامه به هيچ طرفي کمک نمي‌کند.»
با اين حال، پس از سال گذشته که ترمپ بخش عمده‌يي از نيروهاي امريکايي را بيرون کشيد، بايدن احرام فشار محدودي بر طالبان دارد. اين مقام پيشين گفت، فشار وارد کردن به طالبان براي دستيابي به نتيجه کار آسان‌تر بود اگر ايالات متحده مي‌توانست کاهش تدريجي نيروها را به امتيازات طالبان ارتباط مي‌داد.
به گفته مقامات پيشين، به تعويق انداختن خروج نيروهاي ايالات متحده براي مدت نامعلومي ميتواند باعث به خطر انداختن کل روند صلح شود و طالبان مي‌توانند به يک جنگ همه جانبه برگردند و حملات خود را از سر بگيرند.
اين مقام پيشين گفت: «گزينه هايي که (دولت بايدن) با آنها روبرو هستند بديهي است که بسيار دشوار هستند.»
اکنون تقريباً 2500 سرباز امريكايي در افغانستان و بيش از 7000 نيروي ناتو در ميدان جنگ حضور دارند. يک سال پيش 12000 سرباز امريکايي در اين کشور مستقر بودند که تعداد آنها در جولاي به حدود 8600 نفر کاهش يافت.
هنگامي که وزيران دفاع ناتو در ماه فبروري ديدار خواهند کرد، موضع دولت بايدن در مورد افغانستان از مهم‌ترين موضوعات آجندا خواهد بود. با پايين آمدن سطح نيروهاي ايالات متحده در ماه هاي اخير، دبيرکل ناتو، جنس استولتنبرگ هشدار داده بود که «خروج زود هنگام يا ناهماهنگ» خطرات جدي را به همراه دارد، احتمالاً افغانستان دوباره به پناهگاهي براي گروه هاي تروريستي تبديل شود.
جنرال بازنشسته امريکايي جان آلن، که از سال 2011 تا 2013 به عنوان فرمانده نيروهاي امريكا و ناتو در افغانستان خدمت مي‌كرد، گفت متحدان اروپايي با نظاميان در افغانستان احتمالاً با تأخير در خروج نيروهاي سربازان مشکلي ندارند.
آلن گفت: «حدس من اين است که اگر ايالات متحده بخواهد سرعت خروج را کم کند، آنها (ناتو) نيز سرعت خود را کاهش خواهند داد.»
