سیاسی
بازگشت بگرام به دولت افغانستان؛ نماد کامل خروج
ارتش امريکا تا دو هفته ديگر فرودگاه بگرام، بزرگ‌ترين پايگاه نيروهاي امريکايي در افغانستان را به حکومت افغانستان مي‌سپارد.
منابع در فرودگاه بگرام به رسانه‌ها گفته اند که از روز دوشنبه، 10 جوزا روند لوژستيکي تحويل‌دهي اين پايگاه به وزارت دفاع آغاز شده است.
بگرام در 20 سال گذشته بزرگ‌ترين و مجهزترين پايگاه نظامي نيروهاي خارجي در افغانستان بوده است.
سه رييس جمهور امريکا – جورج بوش، بارک اوباما و دونالد ترمپ (يک‌بار) پس از آغاز جنگ افغانستان در سال 2001، به پايگاه بگرام سفر کرده‌اند. يک مشاور افغان نيروهاي امريکايي که در پايگاه بگرام کار کرده در توصيف آن گفته است: «فکر کنيد که يک شهر کوچک يکي از ممالک اروپايي يا امريکايي است.»
يک منبع ديگر هم گفته به جز سيستم دفع موشک که يک دستگاه پرهزينه است، پايگاه بگرام با تمام تجهيزاتش به نيروهاي امنيتي افغانستان سپرده خواهد شد.
از نظر استراتيژيک شايد واگذاري مسووليت کنترل چنين پايگاهي به وزارت دفاع افغانستان، يک گام بسيار مهم در راستاي تقويت ارتش به ويژه قواي هوايي کشور باشد، زيرا بسياري از آگاهان مسايل نظامي معتقد اند که پايگاه بگرام هم به لحاظ زيرساخت‌ها، امکانات و تجهيزات مدرن و پيشرفته آن و هم از حيث موقعيت راهبردي اش، کارکردي بي بديل در زمينه اشراف و سلطه نيروهاي ارتش بر تحرکات دشمن در چندين ولايت و زون‌هاي مختلف کشور خواهد داشت.
اگرچه نيروهاي خارجي، سيستم دفاع موشکي پايگاه بگرام را به نيروهاي امنيتي افغانستان واگذار نمي‌کنند و از اين حيث، اين پايگاه مي‌تواند از اين پس، آماج حملات پيوسته دشمنان قرار بگيرد، اما گفته شده که ديگر امکانات آن در اختيار نيروهاي افغانستان قرار مي‌گيرد و اين بسيار با اهميت است.
با اين وجود، مشکل عمده اين است که ممکن است وزارت دفاع از نيروهاي حرفه اي و تجهيزات پيشرفته براي استفاده بهينه از اين پايگاه و امکانات گسترده آن براي مقابله با دشمن، برخوردار نباشد. ضمن آن‌‌که پايگاه بگرام، با وجود برخورداري از اين امکانات و تجهيزات مبتني بر معيارها و استندردهاي ناتو و امريکا در سال‌هاي گذشته نيز همواره آماج حملات موشکي قرار گرفته است. اين پايگاه سال گذشته حتا هدف يک حمله مسلحانه و مستقيم مهاجمان هم واقع شد.
صرف نظر از پيامدهاي نظامي و استراتيژيک انتقال مسووليت پايگاه بگرام به نيروهاي امنيتي و دفاعي افغانستان، اين انتقال يک پيام مهم تر ديگر هم دارد و آن خروج قطعي و کامل قواي خارجي به رهبري امريکا از افغانستان است.
بگرام همواره نماد قدرت و سلطه امريکا در افغانستان و حتا کل منطقه بوده است. اين پايگاه عظيم و راهبردي، به اندازه اي براي امريکايي‌ها اهميت داشته که رهبران کاخ سفيد آن را بخشي از خاک خود مي‌دانستند و با خاطر آسوده، بدون اطلاع و اجازه دولتمردان افغانستان به آنجا سفر مي‌کردند، زيرا در آن مانند خاک امريکا، احساس امنيت و مصونيت و حتا قدرت مي‌کردند، احساسي که نسبت به کابل و ارگ رياست جمهوري آن نداشتند.
دونالد ترمپ هم در تنها سفر خود به افغانستان به پايگاه بگرام رفت و در اقدامي تحقيرآميز و غير ديپلماتيک، اشرف غني را نيز به آنجا فراخواند.
با اين‌همه اين پايگاه قرار است طي دو هفته ديگر به وزارت دفاع افغانستان واگذار شود، انتقالي که يک پيام روشن دارد: اين‌که امريکا به طور کامل افغانستان را ترک مي‌کند و بگرام ديگر نماد سلطه امريکا بر افغانستان و منطقه نيست و مقام‌ها و نيروهاي امريکايي مثل گذشته آن را بخشي از قلم‌رو تحت حاکميت بلامنازع خود نمي‌دانند.
شايد کابل از اين رويداد به گرمي استقبال کند و آن را به عنوان نمونه اي از استقلال خود قلم‌داد کرده و از نظر امنيتي نيز واگذاري اين پايگاه پيشرفته را گامي در جهت تقويت نيروهاي ارتش عنوان کند، اما واقعيت اين است که انتقال پايگاه بزرگ بگرام به نيروهاي افغانستان، به همان اندازه براي طالبان هم خوشايند است، زيرا آن گروه مطمين مي‌شود که امريکا مي‌رود و اين رويداد، فرصتي مناسب براي ساقط کردن دولت کابل است. از اين منظر، انتقال پايگاه بگرام به وزارت دفاع مي‌تواند موج خشونت‌ها را تقويت کرده و به طالبان اراده لازم را براي رسيدن به قدرت از راه زور، اعطا کند.
عبدالمتين فرهمند/جمهور
