شهروندان کشور، به ویژه باشندهگان حوزه جنوب غرب تا چند روز دیگر، شاهد تحقق رویای دیرین شان، یعنی افتتاح و بهره برداری از بند کمال خان خواهند بود. رهبری دولت در هماهنگی با اداره ملی تنظیم امور آب، در آغازین روزهای سال ۱۴۰۰خورشیدی، بند کمال خان، بندی که بار دیگر زرنج را به کندوی منطقه تبدیل خواهد کرد، افتتاح میکنند. افتتاح این بند در روزهای نخست فصل بهار، شادمانی و سرور مردم را دو چندان خواهد کرد و به پیکر نیمه جان اقتصاد کشور، روح و توانانی تازهای خواهد بخشید. با نهایی شدن کار فاز سوم بند کمال خان وتکمیل مرحله آبگیری آن، اکنون آمادهگی ها برای افتتاح و بهره برداری از این بند بزرگ، فراهم شده است و مردم بی صبرانه منتظر شنیدن این نوید خوش و مسرت بخش استند.
بند کمال خان، یکی از بندهای بزرگ کشور است که در ولسوالی چهار برجک ولایت نیمروز بالای دریای هلمند به هدف کنترل سیلابهای موسمی، آبیاری زمینهای زراعتی و تولید برق، اعمار شده است. این بند ظرفیت ذخیره ۵۲ میلیون مترمکعب آب و ظرفیت تولید ۹ میگاوات برق را دار است. مساحت مجموعی زمینهای زراعتی که قرار است توسط این بند تحت آبیاری قرار گیرد، به ۱۷۴ هزار هکتار میرسد. بند کمال خان دارای چندین کانال آبیاری است که این کانال ها به نام های توکو، ترکو و قلعه افضل با ظرفیت آبیاری ۴۹ هزار و۵۰۰ هکتار زمین؛ کانال قلعه فتح و خوابگاه با ظرفیت آبیاری ۳۸ هزارهکتار زمین؛ کانال های شیرآباد وامیران با ظرفیت آبیاری ۶۰ هزار هکتار زمین و کانال سیخسر، باظرفیت آبیاری ۲۶ هزار و۵۰۰ هکتار زمین است.
پروژه اعمار ساختمان بند کمال خان در سه فاز تطبیق گردیده که فاز اول آن در ماه آگست ۲۰۱۱ آغاز و در ماه آگست ۲۰۱۲ به انجام رسید. این فاز به ارزش مجموعی ۹۸۳۴۹۶۱ دالر امریکایی با کمپنی تدس، عقد قرارداد شده بود. فاز دوم پروژه اعمار بند کمال خان در ماه مارچ ۲۰۱۳ آغاز و در ماه می ۲۰۱۵ تکمیل شد. فاز دوم این بند به ارزش ۱۴۹۸۹۱۱۱ دالر امریکایی با کمپنیهای مشترک برایت پیرول و آسیابنا عقد قرارداد گردیده بود. همچنان فاز سوم این پروژه در ماه اپریل ۲۰۱۷ آغاز و عنقریب تکمیل میگردد. این فاز به ارزش مجموعی ۸۵۸۳۸۵۵۰ دالر امریکایی با شرکت ساختمانی آسیا بنا، در همکاری مشترک با شرکتهای سارول و پمتیک، عقد قرارداد شده است.
آبیاری ۱۷۴هزارهکتار زمین به وسیله آب بند کمال خان، تحول عظیم در عرصه تولید محصولات زراعتی خواهد بود. فراوردههای زراعتی از زمین های مزروعی در حوزه بند کمال خان، تاثیر شگرفی در راستای خود بسندهگی کشور به لحاظ تولید محصولات زراعتی( حبوبات، سبزیجات میوه جات و لبنیات) به خصوص در مناطق جنوب و جنوبغرب کشور خواهد داشت و سطح نیازمندی به واردات این محصولات را به حد اقل خواهد رساند. با وجودی که افغانستان یک کشور زراعتی است و زمینهای وسیع برای کشت حبوبات، سبزیجات ومیوه جات دارد، اما تا حالا به دلیل مشکلات و نارسایی ها در استفاده از آبهای جاری و مدیریت درست آن، میزان حاصلخیزی و برداشت محصول از این زمینهای وسیع اندک بوده است. با این حال، بهره برداری از بند کمال خان، گام اساسی در جهت استفاده بهینه از آب و دریافت محصولات انبوه از زمینهای زیر کشت در زمین های تحت پوشش این بند خواهد بود.
توانایی بند کمال خان برای تولید ۹ میگاوات انرژی برق، سهولت دیگری در زمینه به فعالیت درآوردن دستگاهها و ماشینهای مورد استفاده در این بند و دستگاهها و ماشینهای پروسس محصولات زراعتی در زمین های این حوزه خواهد بود. کشاورزان، باغداران و دامپروران در این حوزه، نگران کمبود انرژی برق برای به کار انداختن ماشینها و دستگاههای زراعتی مورد نیاز شان نخواهند بود و روند کار شان با تاخیر مواجه نخواهد گردید. استفاده از انرژی برق در جریان کاشت و برداشت محصولات زراعتی، افزون بر تسریع روند پروسس و برداشت این محصولات تاثیر مثبتی بر اقتصاد کشاورزان خواهد داشت و سهولت های ویژه ای را برای آنان فراهم خواهد کرد.
آغاز کشت و کار در زمینهای حوزه بند کمال خان، افق تازه ای را به رخ نیروی فعال و جوان و خاصتاً در حوزه جنوب و جنوبغرب کشور خواهد کشود، نیرویی که بیشتر آنان به دلیل نبود کار مجبور به ترک کشور و مهاجرتهای اقتصادی می شوند. با بهره داری از بند کمال، هزاران جوان کارجو صاحب شغل خواهند شد و با خانوادههای خود در کنارهم فصل تازه ای از زندهگی را آغاز خواهند کرد. اقتصاد خانوادهها رونق خواهد گرفت، میزان رفاه و سهولتهای اجتماعی در این حوزه بلند خواهد رفت، میزان مرگ و میر کاهش خواهد یافت و سلامت افراد و خانوادهها بیشتر تضمین خواهد شد. کودکان خانوادههای مشغول در امور زراعتی در حوزه بند کمال خان، دیگر به دلیل ناتوانی اقتصادی والدین شان، از درس و تعلیم محروم نخواهند ماند و به کمال خواهند رسید.
با اولین فصل برداشت از کشتزارهای حوزه بند کمال خان، بازارهای کشور شاهد محصولات زراعتی این حوزه خواهند بود، محصولاتی که از تازهگی وتراوت بیشتر نسبت به محصولات وارداتی از کشورهای همسایه میتواند باشد. با ورود انبوه فراورده های زراعتی زمینهای حوزه بند کمال خان به بازار های کشور، سطح قیمتهای این محصولات کاهش چشمگیر خواهد یافت و شهروندان برای دریافت محصولات تازه و در دردسترس، پول کمتری خواهند پرداخت. بیشتر بازارها در هر فصل سال پر از محصولات زراعتی از جمله حبوبات، سبزیجات و میوه جات خواهد بود، سطح قیمتها قابل کنترول و مشتریان دیگر به یکبارهگی شاهد بلند رفتن سرسام آور قیمتها نخواهند بود.
تولید انبوه محصولات زراعتی در حوزه بند کمال خان، بدون شک توجه تاجران میوه، سبزیجات و حبوبات را به سوی این حوزه جلب خواهد کرد. انتقال این فراوردهها برای تاجران به مراتب سود آور تر از محصولاتی خواهد بود که اکنون از کشورهای همسایه خریداری میکنند. بارها شهروندان کشور شاهد آن بوده اند که صدها لاری حامل محصولات زراعتی در مسیر انتقال از کشورهای همسایه به افغانستان، به دلیل برخی مشکلات معطل قرار داده شده و فاسد گردیده اند که زیان بیشتر از این بابت به تاجران میوه و سبزیجات وارد شده است. بلند بودن میزان نیازمندی شهروندان به محصولات زراعتی و کمبود سطح تولید این مواد در داخل کشور و بازارها، بارها سبب قلت محصولات وافزایش قیمت برخی از این محصولات شده است. اما با بهره برداری محصولات زراعتی از حوزه بند کمال خان، قلت برخی محصولات زراعتی دربازارها به حد اقل خواهد رسید و همچنان قیمتها در هر فصل سال مدیریت خواهند شد.
بند کمال خان، نخستین و آخرین دستاورد دولت و مردم کشور طی سالهای اخیر نخواهد بود. اگرچه کار بند کمال خان با توجه به اهمیت آن در اولویت قرار داشته است، اما افزون بر آن کار بندهای کجکی، شورابک، شاه و عروس، مچلغو، دهنه دره، دهله، پاشدان، شاه توت و منوگی، در بخشهای مختلف کشور همچنان جریان دارد. با این وصف، نکته مهم و انکار ناپذیر، نقش شهروندان کشور در حمایت و حفاظت از تاسیسات عام المنفعه به خصوص بندها است که با درک این مسوولیت میتوانند سهم بیشتر در تحقق رویاهای شان به هدف توسعه اقتصادی افغانستان و رفاه جامعه داشته باشند.