جمعیت اسلامی از احزاب مهم و مطرح در افغانستان به شمار می‌رود که طی شش دهه اخیر نقش فعال و مؤثری در تحولات سیاسی، نظامی و فرهنگی ایفاء نموده است و همواره به عنوان یک طرف معادله در سیاست افغانستان مطرح بوده است.
قهرمان ملی کشور شهید احمد شاه مسعود و پروفیسور برهان الدین ربانی شهید صلح کشور و رهبر فقید جمعیت اسلامی افغانستان از چهره‌های تأثیر گذار این حزب به شمار می‌رفت که بخاطر دفاع از ارزش‌ها، تمامیت ارضی و رسیدن مردم افغانستان به صلح، قربانی شدند.
در حقیقت این آدرس کلان ملی میراث اصلی و حقیقی آن دو بزرگوار تاریخ افغانستان است که در زمان حیات شان برای توسعه این حزب بیشتر از هرکسی زحمت کشیدند و مبارزه کردند، مبارزه بخاطر تحقق عدالت اجتماعی بر محور توسعه اجتماعی و ایجاد یک نظام پاسخگو با مشارکت عادلانه مردم افغانستان در قدرت و ثروت ملی.
اینک پس از شش دهه از مبارزات استوار این حزب صفحه‌ی تازه‌یی در این حزب رونما می‌شود و وارد بحث های سیاسی روز میگردد و صف کشی‌ها علیه هم و کودتا علیه هم‌سنگران دیروز آغاز به کار می‌کند که این صف کشیدن‌ها دلایلی پیدا و پنهان خود را دارد.
رقابت بر سر رهبری این حزب پس از شهادت استاد ربانی شهید، شهید صلح کشور چنانچه‌که امروز به وجود آمده است به این اندازه جدی و قابل بحث نبود ولی در 11 سرطان سال 1399 استاد عطا محمد نور طراح اصلی سلب صلاح‌الدین ربانی از ریاست حزب شمار می‌رود که در تبانی با برخی چهره‌های دیگر جمعیت چون محمد یونس قانونی، امیر اسماعیل خان و کلیم‌الله نقیبی با طرح 48 رای اکثریت آقای ربانی را از ریاست حزب سلب صلاحیت و استاد عنایت‌الله شاداب را به عنوان رییس موقت این حزب برگزیدند.
در رخ دیگر معادله صلاح الدین ربانی رییس جمعیت اسلامی آقایان عطا محمد نور، محمد یونس قانونی، کلیم الله نقیبی، عبدالحفیظ منصور، عنایت الله شاداب، عبدالشکور واقف حکیمی و عبدالستار مراد با توجیه این که این جمع بارها معامله‌های ناشایست انجام داده است عضویت شان را در حالت تعلیق در آوردند.
اصل مخالفت از کجا آغاز می‌شود؟
مخالفت میان اعضای رهبری جمعیت اسلامی از انتخابات 1398 ناشی می‌شود که استاد عطا محمد نور، محمد یونس قانونی و امیر اسماعیل خان در اول از کاندیدای محمد حنیف اتمر وزیر خارجه کنونی بدون مشورت با صلاح الدین ربانی رییس حزب جمعیت اعلام حمایت می‌کند که بعد محمد حنیف اتمر در انتخابات نرفت و این تیم انتخاباتی زیر عنوان صلح و اعتدال از هم پاشید و در انتخابات 1398 عطا محمد نور از دسته انتخاباتی دولت ساز به رهبری محمد اشرف غنی رییس جمهور کنونی افغانستان اعلام حمایت کرد که این موضوع باعث رنجش بیشتر صلاح الدین ربانی رییس جمعیت اسلامی می‌شود.
هدف حمایت استاد عطا محمد نور از دسته انتخاباتی رییس جمهور اشرف غنی این بود که جمعیت اسلامی نباید در انتخابات ریاست جمهوری 1398 بار دیگر داکتر عبدالله عبدالله رییس فعلی شورای عالی مصالحه ملی را حمایت نمایند که در آن زمان کشیده‌گی میان داکتر عبدالله عبدالله و عطا محمد نور وجود داشت.
دیدگاه صلاح الدین ربانی مبنی بر این بود که جمعیت اسلامی از کاندیدای غیر حزب حمایت نکند، بلکه جمعیت اسلامی خود نامزد مستقل داشته باشد که برای تغییر نظام از ریاست متمرکز به صدارتی نا متمرکز نقش بگیرند و این حزب به خواست هواداران جمعیت اسلامی رسیده‌گی کند که صلاح الدین ربانی از آدرس جمعیت اسلامی داکتر عبدالله عبدالله را نامزد معرفی نمود و به انتخابات رفت.
هرچند تعدادی تلاش نمودن که این فاصله ایجاد شده میان صلاح الدین ربانی و عطا محمد نور با توسل به میانجی‌گری حل و فصل گردد ولی امتیاز خواهی‌ها و عدم تمکین به خواست هم مانع اصلی این تلاش‌های پیگیر گردید که نتوانستند به موفقیت بیانجامد.
سفر اخیر آقای زلمی خلیل زاد نماینده ویژه وزارت امور خارجه ایالات امریکا در کابل و برگزاری نشست استانبول که قرار است در ماه اپریل برگزار گردد از مباحثی است که آقایان عطا محمد نور و محمد یونس قانونی تلاش دارند که در این نشست به رهبری جمعیت اسلامی نقش بگیرند و به همین دلیل در برگزاری کنگره عجله داشتند که این فرصت طلایی از دست شان هدر نرود.
ولی صلاح الدین ربانی از آغاز حکومت مشارکتی رییس جمهور غنی و داکتر عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی با روش صلح خواهی رییس جمهور اشرف غنی موافق نبود و حاضر به شرکت در شورای رهبری مصالحه ملی نشد و در جلسات ارگ پیرامون صلح نیز به نماینده گی از جمعیت اسلامی حضور نیافت.
حدوداً ده سال از شهادت رهبری جمعیت اسلامی افغانستان پروفیسور برهان الدین ربانی می‌گذرد و مردم سوال شان این است که چرا کنگره حزب جمعیت اسلامی تدویر نمی‌گردد؟
صلاح الدین ربانی مقصر است یا اعضای دیگر حزب مایل به برگزاری مجمع عمومی جمعیت نیستند.
موافقان آقای ربانی تقصیر را به دوش اعضای دیگر می اندازد و مخالفان آقای ربانی او را انحصارگر می‌پندارد که حاضر به برگزاری کنگره جمعیت نیست.
در این زمینه اقای ربانی باید توضیح بدهد که چه کسی مقصر است که نمی‌خواهد جمعیت اسلامی رییس منتخب داشته باشد و هر اقدام که از آدرس جمعیت صورت می‌گیرد باید با اتفاق آرای همه گی صورت بگیرد که تا کنون چنین نشده است، صلاح الدین ربانی بدون مشورت اعضای رهبری جمعیت داکتر عبدالله عبدالله را کاندیدای حزب جمعیت معرفی نمود و استاد عطا محمد نور، محمد یونس قانونی و امیر اسماعیل خان بدون مشورت همه اعضای رهبری از آقای حنیف اتمر حمایت کردند ریشه مشکل کجاست چرا جمعیتی‌ها همگراه نیستند.
حالا قضیه تغییر کرده و جمعیت وارد صفحه تازه‌یی شده است استاد عطا محمد نور با برخی چهره‌های انشعابی کنگره دایر نمودند و شرکت کننده‌گان این کنگره با اکثریت آرا استاد عطا محمد نور را رییس حزب انتخاب کردند.
مردم از هر دو، صلاح الدین ربانی و عطا محمد نور پاسخ می‌خواهد که کدام یکی در اختلافات پیش آمده و چند دسته‌گی حزب جمعیت اسلامی مقصر است باید طرفین طی کنفرانس مطبوعاتی جزئیات این اختلافات را با مردم شریک بسازند که ریشه این صف کشی‌ها از کجا آب می‌خورد و مردم از حقیقت ماجرا آگاه شوند.
به باور من که عطا محمد نور می‌خواهد در مذاکرات صلح به نیابت از جمعیت نقش بگیرد و در انتخابات آینده ریاست جمهوری به نیابت از جمعیت اسلامی با کاندیدای دیگر تیم انتخاباتی شکل دهد و به عنوان معاون اول عرض اندام کند تا باشد در قدرت سیاسی حضور خویش را محوری بسازد و جایگاه معاونیت اول را از آقای صالح بگیرد که رابطه امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور غنی و عطا محمد نور طی ماه‌های گذشته پر تنش بوده است.
