سیاسی
آزادی مطبوعات در افغانستان، بيانيه‌های نمادين، تعهدات دروغين
سازمان عفو بين‌الملل از مقام‌ها در افغانستان خواسته که بايد از روزنامه‌نگاران و روزنامه‌نگاري در مقابل خشونت‌هاي گسترده محافظت کنند.
اين نهاد با نشر اعلاميه‌يي به مناسبت روز جهاني آزادي مطبوعات نوشته که پس از يک سال تهديدهاي گسترده، ارعاب، آزار و اذيت و حملات خشونت آميز عليه کارمندان رسانه‌ها، بايد مسوولان حکومتي، اقدام‌هاي فوري براي محافظت بيشتر از روزنامه‌نگاران انجام دهند.
در همين حال کميته مصونيت خبرنگاران افغانستان گفته که در 6 ماه گذشته نزديک به يک هزار کارمند رسانه از جمله 300 زن به دليل نگراني امنيتي ترک وظيفه کرده‌اند.
سازمان ملل، اتحاديه اروپا و شماري از کشورهاي ديگر نيز با نشر اعلاميه اي مشترک حمايت خود را از رسانه‌هاي افغانستان اعلام کرده و گفته اند که براي حقوق آن‌ها ايستاده‌گي و با اعمال محدوديت‌هاي بيجا و غير موجه در کار آن‌ها مخالفت مي‌کند.
در سال 2020 ميلادي دست کم 11 خبرنگار در افغانستان در حملات هدف‌مند کشته شدند. در سال جاري ميلادي نيز چهار خبرنگار افغان به قتل رسيدند.
اين آمار نشان مي‌دهد که وضعيت براي کار رسانه‌يي در افغانستان تا چه اندازه وخيم و بحراني است. اين وضعيت –همان‌گونه که در اعلاميه سازمان عفو بين الملل نيز تاکيد شده است- نيازمند اقدامات آني و فوري براي رسيده‌گي است. مرگ اين شمار خبرنگار و کارمند رسانه در اين مدت کوتاه بيان‌گر شروع يک جنگ اعلام ناشده عليه طيفي بي دفاع است که چيزي فراتر از حق بديهي و انساني خود يعني آزادي بيان نمي‌خواهد و کاري جز اطلاع رساني، آگاهي بخشي و پيام رساني واقع بينانه به آحاد جامعه ندارد.
با اين‌همه، هيچ کاري براي تغيير اين وضعيت صورت نمي‌گيرد، زيرا همه بيانيه‌هايي که براي حمايت از آزادي بيان و دفاع از امنيت و مصونيت روزنامه نگاران و روزنامه نگاري در افغانستان، صادر شد، مناسبتي بود و تاريخ مصرف يک روزه داشت. هيچ مرجعي مسوولانه براي تغيير اين شرايط بحراني به نفع خبرنگاران و اصحاب رسانه، تلاش و مبارزه نمي‌کند. از فردا حتا صادرکننده‌گان همين اعلاميه ها هم در قبال محتواي آن احساس مسووليت نمي‌کنند، در حالي که رسانه گران، روزنامه نگاران و اهالي رسانه همچنان به مأموريت مرگبار خود براي زنده نگه‌داشتن آزادي بيان و پيشبرد مسووليت خطير پيام رساني واقع بينانه و افشاي حقايق پشت پرده ادامه مي‌دهند، در شرايطي که هيچ تضميني براي امنيت و مصونيت آنان وجود ندارد.
از سوي ديگر، نهادهايي که مستقيماً مسوول حفاظت از جان خبرنگاران و تأمين آزادي و امنيت آنان هستند، روز جهاني آزادي مطبوعات را محملي براي فخرفروشي و سر دادن شعارهاي پوچ و بي معني در ادامه تعهد خويش در قبال آزادي رسانه و رسانه گران تبديل مي‌کنند و در اين ميان، هيچ‌کس هيچ تعهد قابل اعمالي درباره آينده خطرناک روزنامه نگاري در افغانستان نمي‌سپارد.
افزون بر اين ده‌ها پرونده درباره کشتار و ترور و سرکوب و شکنجه و بازداشت و ارعاب و تهديد و تخويف خبرنگاران، همچنان در بايگاني دادگاه‌ها خاک مي خورد و تروريست ها و ديگر عناصر ضد آزادي در حاشيه امنيت و مصونيت و معافيت به سر مي‌برند و قانون و قضاوت و عدالت درباره آن‌ها همچنان معلق و معطل است.
به اين ترتيب، کاملاً واضح است که هيچ اراده اي براي حمايت مسوولانه از آزادي بيان و کار رسانه‌يي در افغانستان وجود ندارد و در چنين شرايطي آن دسته از روزنامه نگاران، گزارش‌گران، نويسنده‌گان و تحليل‌گراني که به دليل رويکردهاي رسانه متبوع شان از حمايت‌هاي غرب و سازمان هاي حقوق بشري غربي برخوردار اند، شايد بتوانند از اين معرکه مرگبار، جان به سلامت ببرند و همانند ده‌ها نفر از اهالي رسانه از جهنم افغانستان به بهشت امن غرب پناهنده شوند، اما در اين ميان، کار براي رسانه گراني دشوار است که نه دست ستيز دارند، نه پاي گريز، کساني که محکوم به تحمل هزينه‌هاي سنگين رسالت پرهزينه اي هستند که ادامه آن براي تروريست‌ها، سازمان‌هاي سرکوبگر، جريان هاي ضد آزادي و دسته‌هاي تبهکار و ستم پيشه، قابل پذيرش نيست.
در اين ميان، موضع دروغين مراجع، سازمان ها و نماينده‌گي‌هايي حيرت انگيز است که از يک‌سو دم از حمايت رسانه‌ها و تضمين و تأمين آزادي بيان و امنيت خبرنگاران مي‌زنند و از سوي ديگر، با تروريست‌هايي که عامل اصلي و مستقيم کشتار و سرکوب و تهديد و ارعاب خبرنگاران هستند، پيمان صلح امضا مي کنند و به اين ترتيب، بدون دست‌يابي به تضمين‌هاي لازم براي دفاع از آزادي بيان در افغانستان، تصميم به اجراي کامل تعهدات خود با تروريست‌ها مي‌گيرند.
بيانيه مشترک سفارت امريکا، نماينده‌گي اتحاديه اروپا، يوناما و چند مرکز ديپلماتيک ديگر، نمونه اي از اين رويکرد رياکارانه است که تنها کارکرد آن، ابراز يک موضع غير عملي، نمادين و بي اثر در يک مناسبت تقويمي است و فرداي اين روز، هيچ‌يک از اين مراجع صادرکننده بيانيه، هيچ اقدامي در راستاي تحقق شعارهايي که در بيانيه شان مطرح کرده اند، نخواهند کرد.
نرگس اعتماد / جمهور
