سرمقاله
حجاب جمهوريت و عريانی امارت
هيأت گفت‌وگوکننده افغانستان در دوحه روزهاست منتظر اند که هيأت طالبان از سفرهاي منطقه برگردند تا مذاکرات دور دوم آغاز شود.
انتظار هيأت افغانستان نشان مي‌دهد که طرف جمهوريت علاقه‌مند ادامه مذاکرات است، اما طالبان درصدد وقت کشي اند و يا هم طالبان خود را آماده مي‌کنند تا زمينه تأمين روابط دوستانه در منطقه را در صورت پيروزي فراهم نمايند.
اما گروه جمهوريت درگير دو مسأله اصلي است يا از حکومت موجود حمايت نمايند ويا تلاش کنند که کليت نظام حفظ شده، اما تغييراتي در قوه مجريه به وجود مي‌آيد، اما شمار ديگري از اعضاي هيأت مي‌خواهند که همه نظام به شمول حکومت حفظ شود و طالبان وادار شوند تا در حکومت موجود مدغم شوند.
دو طرز ديد هيأت افغانستان فرصت خوبي را در اختيار طالبان قرار داده است تا نشان دهند که آنها مي‌توانند سنگ تمام در قضيه افغانستان را بگذارند.
جمهوريت خواهان اختلاف شان را در هاله‌يي از کلمات و واژه‌گان مي‌پوشانند در حالي که طالبان اميال شان را به صراحت اعلام مي‌کنند و براي دوستان و دشمنان‌شان جاي براي تأويل و تفسير نمي‌گذارند.
طالبان در ظاهر از حکومت تازه حرف مي‌زنند، اما منظورشان اعاده قدرت سياسي اين گروه است تا اداره موقت يا عبوري، اما گروه جمهوريت طلبان نمي‌توانند به طور رسمي اختلاف نظرشان را همه‌گاني سازند.
منظور تيم داکتر غني دفاع از جمهوريت يعني تداوم حکومت خودش تا ختم ميعاد قانوني رياست جمهوري است، نه حفظ نظام جمهوري.
لذا کشور به صوب يک بُن بست مبهم کشانيده شده است و از سوي ديگر بررسي موافقت‌نامه دوحه توسط تيم جو بايدن براي طالبان اين نگراني را خلق کرده است که نکند امريکا عدم پابندي خويش را اجراي موافقت‌نامه دوحه اعلام نموده موقف کنوني اين گروه آسيب ببيند.
طالبان در کنار اين اقدامات ديپلوماتيک حملات خويش را بر مراکز نظامي و عمليات ماين‌گذاري تشديد بخشيده‌اند.
طالبان مي‌خواهند به صورت مستقيم و يا غيرمستقيم حکومت داکتر غني را بيشتر از پيش تضعيف نمايند تا در صورت عدم موفقيت مذاکرات و يا در جريان مذاکرات با يک اقدام نظامي بزرگ بر سرنوشت کشور مسلط شده جهان را در ناگزيري قرار دهند.
شايد به امريکايي ها اطمينان دهند که آنها بر اوضاع مسلط مي‌شوند و نياز بيشتري بر توافق نمي‌بينند، اما حکومت جديد ايالات متحده مي‌خواهد خروج نيروهاي خارجي از افغانستان مسوولانه بوده و در آينده نيز حکومت افغانستان از دوستان امريکا باشد.
با توجه به آنچه گفته شد مواضع سه طرف در مذاکرات هنوز هم از هم فاصله جدي دارد.
اين که نقش داکتر خليل‌زاد در وضع موجود چگونه تعريف خواهد شد؟ سواليست که به زودي پاسخ خواهد يافت، اما نظر شخص جو بايدن و وزيرخارجه امريکا در اين قضيه اساسي و مهم پنداشته مي‌شود.
جمهوريت بايد حراست شود، اما کسي نمي‌خواهد با دفاع از جمهوريت حکومت داکتر غني تداوم يابد و از جانب ديگر خطر فروپاشي کليت نظام نيز خطرناک است. اکنون امريکا و سياست‌مداران داخل و بيرون نظام و کشورهاي منطقه بايد با احتياط قدم بردارند ورنه يکبار ديگر کيان کشور به خطر جدي مواجه خواهد شد.
