یک توطیه دیگر برای نابودی نگارستان ملی در راه است، سرپرست معینیت جوانان که زدران نام دارد از رییس جمهور حکم اخذ نموده و منزل دو ساختمان نگارستان را گرفته است صدها اثر نگارستان بالای هم تراکم کرده است و خطر تخریب آن وجود دارد. این کار عقده از زمان وزارت کریم خرم میگیرد که نام نگارستان را به گالری ملی تغییر داد مگر با مقاومت روبهرو شد حالا همان سناریو در جریان است، آرشیف افغان فلم بدون هیچ دلیلی تنها برای کار شخصی دختر غنی به ارگ انتقال یافت و حالا نوبت به تخریب آثار نگارستان است، این مقاله را نویسنده به اساس همین درد نوشته است او را نمی شناسم مگر خوب نوشته است شما خود می توانید تصمیم گیرید.
چرا تولدش را جشن نگرفتند که در زادروز 38سالگی ناجوان مردانه خفهاش کردند؟
گنجینهای هنرهای تجسمی تحت نام نگارخانهی ملی در سال 1362 هجری خورشیدی در تعمیری دو طبقهای کلاسیک (گَلی) در حومهی شهر کابل (جاده آسمایی) شروع به فعالیت کرد که باحمایت رهبری وزارت اطلاعات و کلتور، سازمانهای دولتی و خصوصی و تعدادی از هنرمندان دلسوز فعالیتهای این نهاد گسترده و پهنتر گردید که در آن زمان حدود 420 اثر داشتههای این نهاد بود که آثار فوق از موزیم ملی، آرشیف ملی و ارگ ریاست جمهوری گردآوری و به باروری بیشتر این گنجینه افزوده و سودمند واقع گردیده بود؛ اما دیری نگذشت که در اوایل دهه 70 از آغاز جنگهای داخلی نگارستان ملی به زوال و نابودی روبهرو شد. در جریان نابه سامانیهای داخلی برخی آثار این گنجینه نابود و تعدادی هم به غارت برده شد.
بعد از آرامش نسبیِ وضعیت کابل بازهم خون به رگهای نگارستان ملی جاری شد و کم کم وضعیت این مکان داشت بهتر میشد؛ که شوربختانه سیلی دیگری بر رُخاش خُورد واین بار اواسط دهه 70 با استقرار رژیم استبدادگر و تاریکفکر طالبان بازهم برخیِ آثار پاره پاره و تعدادی سوختانده شد که آثار تخریب شده با محتوای چهره، فیگور و تجسمیِ موجودات زنده بود. چون گروه طالبان نقاشی و ترسیمی از زنده جانها را جرم و گناه سترگ میشمردند.
در همان روزهای اول حاکمیت طالبان تعدادی از آثار نقاشی (رنگ روغنی) با تکنیک (covering) پوشش آثار چهره و فیگور با رنگهای پوستر و آبرنگ توسط برخیِ کارکنان آن زمان نگارستان ملی و با ژرف اندیشی دکتور محمد یوسف آصفی هنرمند دلسوز و بادرک صورت گرفت که درنتیجه تعدادی از آثار از گزند نابودی نجات یافت تا این که در آغاز دوره حکومت انتقالی دوباره آثار پوشش شده به حالت اولی آن در آورده شد و درست و به جا حفظ گردید.
حکومت انتقالی: (1381) باحمایت بی شایبهای رهبری حکومت حامد کرزی رییس حکومت انتقالی، دکتور سید مخدوم رهین وزیر اطلاعات و فرهنگ، رییس نگارستان ملی (سیدعبدالفتاح عادل) و کارکنان نگارستان ملی دوباره تعداد آثار نگارستان ملی به بیش از 800 اثر رسید و همچنان نمایشگاههای موقت نیز بهمنظور تشویق هنرمندان نسل جدید هنرهای تجسمی گشایش یافت که تا به امروز در جنب نمایشگاه های دایمی بیشتر از 200 نمایشگاه موقت درمحوطه و سالون خاص نمایشگاه های نگارستان ملی برگزار گردیدهاست.
برعلاوهای باروری نگارستان ملی در 20 سال اخیر نمایندهگیهای ولایتی نگارستان نیز در بیش از 20 ولایت ایجاد و به فعالیت آغاز کرد که از آن جمله میتوان از بلخ، هرات، ننگرهار، خوست، لوگر، کندهار، هلمند، لوگر و…نام برد.
قابل ذکراست که از آغاز بازگشایی نگارستان ملی پس از 1381 تا به امروز هرگز درب این مکان دیدهنی بهروی بازدیدکنندهها و علاقهمندان مسدود نبوده وهمه روزه متعلمین مکاتب، دانشجویان دانشگاههای خصوصی و دولتی، هنرمندان، پژوهشگران و علاقهمندان گشوده بوده است.
اما بدبختانه امروز هیچ اثری از نمایشگاه دراین مکان دیده نمیشود و سیلیِ دیگری بر گونههای نگارستان ملی خورده که اینبار رهبری فعلی وزارت اطلاعات و فرهنگ جفا نمودهاند. فعلاً درب نگارستان ملی برای مدت زمان نامعلومی بستهاست و از سرنوشت آثار و نمایشگاههای دایمی خبری نیست که نیست. تمامی آثار از سالونهای نگارستان ملی جمع آوری و انبار شدهاست که این جفا در حق آثار ناب و بینظیر این گنجینه ناهنجارتر و ناگوارتر از نابودی صلصال و شمامه از سوی دد صفتان طالب نخواهد بود.
طبقه دوم نگارستان ملی کاملاً به اختیار جناب مُعین صاحب جوانان، وزارت اطلاعات و فرهنگ قرار داده شدهاست و تمامی آثار این گنجینه از سالونها پایین و در یک مکان نامناسب انبار شدهاست. حتا طالب و مجاهد هیچگاهی تعمیر و اتاقهای نگارستان ملی را به منظور غیر هنری استفاده نکرده و هرگز هدایت نداده بودند که برای فلان قوماندان یا مولوی در داخل سالون نمایشگاههای نگارستان دفتر آماده نمایید. این رویکرد ناسزا و زشت رهبری وزارت اطلاعات فرهنگ (جمهوریت و دموکراسی) بدتر از روش طالب و مجاهد در برابر آثار و نگارستان ملی تلقی میشود.
چندی قبل باحمایت مالی مرکز فرهنگی بریتانیا (British Council) تعداد 30 اثر نابوده شدهی رژیم طالب با هزینهای هنگفت و در جریان بیشتر ازیکسال ترمیم و مرمت گردید؛ اما جواب این سوال را کی خواهد داد که صدها قاب اثر ظریف و کمیاب نگارستان ملی به گونهی غیرمعیاری در نبود مکان مناسب انبار شده و در وضعیت نامناسب و درحال نابودی و هلاکت قرار دارد؟
نکتهی جالب اینجاست که رهبری وزارت ادعا دارند که جناب مُعین صاحب جوانان برای مدت زمان کوتاهی به تعمیر نگارستان ملی جایگزین شدهاست؛ اما نگارستان ملی که همه روزه بازدیدکننده دارد و نمایشگاههای دایمی و موقت برگزار میشد و تعمیر متذکره جزء آبدات تاریخی کشور نیز بهشمار میرود و یگانه خانهای برای حفظ، نگهداری و نمایش آثار هنرهای تجسمی و مکانی برای تعمق، پژوهش ومنبع الهام هنرمندان بودهاست. حتا یک روز هم مناسب نیست تا این مکان با چنین رویکرد و کارکردش برای دفاتر اداری یک مُعین اختصاص داده شود.
بناءً از معاون صاحب اول ج.ا.ا، رهبری وزارت اطلاعات و فرهنگ، روابط فرهنگی امور خارجه، هر دو مجلس نمایندهگان، خواهشمندیم تا درمورد توجه نمایند.
محمد ادریس حسن