اخبار
نهادهای خدمات تحصيلی تسهيل‌کننده‌ی فرصت‌ها يا کلاه‌برداری از دانشجويان؟
يافته‌هاي سلام‌وطندار نشان مي‌دهد، شرکت‌هايي که به عنوان خدمات مشورتي تحصيلي فعاليت دارند وعده‌هاي‌شان به داوطلبان خيالي است و هيچ تضميني براي اعزام دانشجويان براي ادامه‌ي آموزش به خارج از کشور وجود ندارد.
شمس از داوطلباني است که براي ادامه‌ي تحصيل، به اين شرکت‌ها مراجعه کرده، اما ماه‌ها انتظار و سرگرداني نتيجه‌يي نداشته است. او به سلام‌وطندار مي‌گويد، ده ماه پيش به يکي از اين شرکت‌ها مراجعه کرده و مسوولان شرکت تعهد کرده‌اند که ويزاي تحصيلي او را در کوتاه‌ترين مدت ممکن به او بدهند، اما تاهنوز هيچ پاسخي دريافت نکرده است.
نعمت احمدي از ديگر قربانيان اين کلاه‌برداري‌ها مي‌گويد که به تعداد زيادي از شرکت‌ها مراجعه کرده و با اين که وعده‌ي صددرصدي فرستادن به بيرون از کشور را دريافت کرده، اما هيچ ضمانتي از سوي شرکت‌ها نگرفته است. احمدي مي‌گويد، از سوي شخصي که خود را نماينده‌ي دفتر بانوي اول و همکار يوناما معرفي کرده، با تعهد براي گرفتن بورسيه، حدود يک سال او را فريب داده است. به گفته‌ي احمدي، فرد کلاه‌بردار از نزديک به 50 دانشجوي ديگر نيز در عين زمان به بهانه‌ي بورسيه پول گرفته، اما چندي بعد ناپديد شده و تا کنون هيچ پيدايش نيست.
احمدي که کم‌ترين مقدار را به عنوان پيش‌پرداخت به وي داده است را سه هزار دالر مي‌گويد و مي‌افزايد ديگر داوطلبان بيشتر از اين‌ها به کلاه‌برداران پرداخت مي‌کنند، «ادعاي ارتباط اين شرکت‌ها با دانشگاه‌هاي خارج کشور دروغي بيش نيست.»
شماري از داوطلبان که با هزينه‌هاي بلند در نهايت توانسته‌اند از طريق اين شرکت‌ها ويزاي تحصيلي به دست آورند نيز حالا اين شرکت‌ها را به وعده خلافي متهم مي‌کنند.
محمدعارف که با پرداخت بيش از يک هزار دالر توانسته به يکي از دانشگاه‌هاي ترکيه راه يابد، مي‌گويد که جز راهنمايي از شرکت‌هاي خدمات تحصيلي، کار ديگري ساخته نيست و اين شرکت‌ها به وعده‌هاي‌شان عمل نمي‌کنند. به گفته‌ي او، شرکت به داوطلبان وعده مي‌دهد که بدون هيچ‌گونه مشکل به رشته‌ي دلخواه راه خواهند يافت، اما اين‌گونه نيست و در مقابل هزينه‌ي گزاف، کاري انجام نمي‌دهند، «اين شرکت‌ها فقط رهنمايي مي‌کنند و ديگر تمام کارها را دانشجو انجام مي‌دهد، پول را پيش‌ازپيش نقد مي‌گيرند و بعد بهانه مي‌گيرند که نمرات پايين است و اين‌گونه مردم را فريب مي‌دهند.»
سلام‌وطندار در گفت‌وگو با مسوولان شرکت‌هاي خدمات تحصيلي دريافته است که اين شرکت‌ها با پيشنهاد تحصيل در رشته‌هاي مختلف در کشورهاي گوناگون مقدار پول متفاوت تقاضا مي‌کنند و در بدل آن تنها خدمات ارايه‌شده از سوي آن‌ها «نام‌نويسي دانشجو» در دانشگاه مورد نظر است. اين شرکت‌ها در اخذ ويزا، مصارف سفر و ديگر هزينه‌هاي تحصيلي هيچ سهمي نمي‌گيرند.
به گفته‌ي مسوولان اين شرکت‌ها، هزينه‌ي نام‌نويسي براي ادامه‌ي تحصيل در خارج از کشور به يک تا ده هزار دالر مي‌رسد. در آغاز به داوطلبان گفته مي‌شود که روند دريافت ويزا يک تا دوازده ماه و حتا بيشتر از آن را در بر خواهد گرفت و احتمال رد ويزا هم وجود دارد.
مسوولان اين شرکت‌ها ادعا مي‌کنند که شمار بسياري را براي آموزش به خارج اعزام کرده‌اند، اما رقم دقيقي از اين شمار به دست نمي‌دهند. آلمان، ترکيه، استراليا، هند و روسيه از جمله کشورهايي‌است که شرکت‌هاي خدمات تحصيلي وعده‌ي دريافت ويزاي آن‌ها را به دانشجويان مي‌دهند.
بر بنياد داده‌هاي وزارت صنعت و تجارت در حال حاضر تنها پنج شرکت به عنوان خدمات مشورتي تحصيلي در کشور ثبت اين وزارت بوده و جواز دارند، در حالي که رقم شرکت‌هاي فعال بسيار بيشتر از اين رقم است. اين پنج شرکت شامل «برايت فيوچر اورسيس، بلو سکاي، کابل افغانستان، افغان کاروان ملت و سرو» اند.
وزارت تحصيلات عالي اما ارايه‌ي خدمات اين شرکت‌ها را غيرقانوني مي‌خواند و مي‌گويد فعاليت آن‌ها مطابق لايحه‌ي بورسيه‌ي اين وزارت نيست. حامد عبيدي، سخن‌گوي وزارت تحصيلات عالي مي‌گويد که تمام بورسيه‌ها مطابق لايحه‌ي بورسيه از سوي اين وزارت اعلام و به دسترس متقاضيان قرار داده مي‌شود، «شرکت‌هايي که خدمات تحصيلي ارايه مي‌کنند، مطابق لايحه‌ي بورسيه‌هايي که در وزارت تحصيلات است ارايه نمي‌شود و خدمات‌شان جزء لايحه نيست.»
به گفته‌ي آقاي عبيدي، اين وزارت از رياست جمهوري درخواست کرده است که پس از اين تمام بورسيه‌ها براي داوطلبان از سوي هر نهادي مطابق لايحه‌ي بورسيه‌هاي وزارت تحصيلات عالي طي مراحل شود و به دسترس همه قرار گيرد.
بر بنياد آمار وزارت تحصيلات عالي از سال 1381 تا 1398 خورشيدي، بيش از 17 هزار داوطلب شامل استادان دانشگاه، کارمندان دولتي و متقاضيان آزاد، مطابق لايحه‌ي بورسيه‌ها به دانشگاه‌هاي بيرون از کشور فرستاده شده‌اند.
سلام وطندار
