فرهنگ و هنر
سير کرونولوژيک ؛در تاريخ سياسی جهان اسلام (از ميلاد النبی صل الله عليه وسلم الی مارچ 2021 ميلادی)
تتبع ونگارش: پوهاند نصرالله«ستانکزی»--- بخش يازدهم
1900ميلادي- در حجاز عربستان خط آهن با مساعدت مردم آغاز وتاسال 1908 ميلادي تکميل شد.
1901 ميلادي – سپردن انحصاري نفت ايران به يک تبعه انگليسي توسط شاه آن کشور.
امير حبيب الله خان بعد از وفات پدر اش عبدالرحمن خان پادشاه افغانستان شد.
1902 ميلادي- عبدالعزيز بن عبدالرحمن بن فيصل بن ترکي بن عبدالله بن محمد آل سعود معروف به بن سعود نفوذ اش را بر رياض پخش نمود.
1903 ميلادي- امپراتور عثماني و امپراتور جرمني؛ در مورد تمديد خط آهن بغداد توافق کردند.
در اين سال ميان حبشه و برتانيه معاهده مبني بر تعيين سرحد حبشه و سودان امضا شد.
1904 ميلادي- در مراکش مظاهرات ضد استعمار فرانسه به راه انداخته شد.
1905 ميلادي- در اين سال انقلاب ضد استبداد شاهان ايران تحت افکار سيد جمال الدين افغان به وقوع پيوست.
در اين سال به تاريخ 21 مارچ معاهده بين افغانستان و انگليس براي تأييد معاهدات اسبق و روابط سياسي و تجارتي آينده امضا شد.
وفات محمد عبده؛ در مصر.
آغاز جنبش سلفيت در پاريس.
1906 ميلادي- مسلمانان کانگرس هند؛ انجمن مسلم ليگ را اساس گذاشتند. اين انجمن خواهان انتخابات مستقل براي مسلمانان نيم قاره هند شدند.
تصويب قانون اساسي در ايران.
1907 ميلادي- هالند رسماً اندونيزيا را مستعمره اش ساخت.
در مي همين سال مولانا حفيظ زمامدار مراکش شد.
امضاي معاهده بين امير حبيب الله خان و انگليس؛ که به اساس آن افغانستان در ساحه نفوذ انگليس قرار گرفت.
20 سپتامبر – تأسيس اولين حزب رسمي در مصر به نام الحزب آلامه.
31 اگست؛ روس ها و انگليس ها ضمن امضاي
معاهده ي افغانستان را جزء ساحه نفوذ انگليس دانست.
1908 ميلادي- امضا و نشر قانون اساسي در ترکيه عثماني؛ توسط سلطان عبد الحميد ثاني که منجر به مشروطيت ترکي شد.
همچنان در همين سال؛ با اعلان استقلال بلغاريا بوسنياهرزگوينا با راباخود ملحق نمود.
26 اپريل 1909 ميلادي- عبدالحميد ثاني توسط پارلمان ترکيه که اکثريت آن را اعضاي تحريک جوانان ترک تشکيل مي داد، از سلطنت عزل شد؛ و به عوض او سلطان محمد خامس به قدرت رسيد.
24 اکتوبر – روسيه و ايتاليا معاهده يي را باهم امضا کردند؛ که به موجب آن روسيه حق هر انواع اقدام ايتاليا را در امور طرابلس به رسميت شناخت.
اپريل 1910 ميلادي- عليه ترک ها شورش هاي در البانيه به وقوع پيوست؛ اما ترکها بر شدت و با خونريزي آن را کوبيدند.
5 اکتوبر 1911 ميلادي- قواي ايتاليايي طرابلس از قواي ترکيه عثماني متصرف شدند وهمه ليبيا را قلمرو اش اعلان داشت.
1912 ميلادي- تأسيس حرکت الاخوان در عربستان که اساس رسمي وهابيت شمرده مي شود.
18 اکتوبر- به اساس معاهده لوزان سيادات ترکيه در طرابلس ختم گرديد.
همچنان در اکتوبر همين سال برتانيه با حمايت کشور هاي اروپايي بر مقبوضات حوزه بالقان عثماني ها حمله کرد.
28 نوامبر ؛ در همين تاريخ البانيه استقلال خود را از ترکيه عثماني بدست آورد.
1913 ميلادي – ابن سعود موفق به تصرف منطقه الاحسا از عثماني شد.
16 اپريل – ميان ترکيه و بلغاريا متارکه صورت گرفت.
20 اگست- ترکيه عثماني خود مختاري البانيه را به رسميت شناخت؛ اما البانيه در 28 نوامبر همين سال اعلان استقلال کرد.
1914 ميلادي- به تاريخ 22 جنوري همين سال نخستين اجلاس پارلمان مصر گشايش يافت.
همچنان در اين سال حسين کامل پادشاه مصر شد.
آغاز جنگ اول جهاني.
ترکيه با اتحاد با جرمني وارد جنگ اول جهاني شد.
مصر وابسته به انگليس شد.
1915 ميلادي – در جنوري همين سال قونسل جرمني در بوشهر ايران برخي از قبايل آن والا را برضد انگليس ها تحريک کرد.
7 جون 1916 ميلادي- اعلان استقلال حجاز.
29 اکتوبر شريف حسين خود را به عنوان پادشاه اعراب خود؛ اعلان نمود.
در اول نوامبر همين سال ايران بيطرفي اش را در جنگ اول جهاني اعلان داشت.
در اين سال شريف حسين عدهيي از علماي اسلامي را که طرفدار خلافت عثماني بودند در مکه مکرمه دستگير ودر جده به دولت انگليس سپرد.
قيام مردم آسياي ميانه عليه تزار روس.
1917 ميلادي- پس از سقوط امپراتوري عثماني وبه اساس اعلاميه بالفور اداره فلسطين را انگليس ها به دست گرفتند.
در اين سال احمد فواد پادشاه مصر شد.
1918 ميلادي- تأسيس نظام جمهوري در آزربايجان که نخستين دولت جمهوري در يک کشور اسلامي شمرده مي شود.
به تاريخ 3 جولاي همان سال سلطان محمد ساس زمامدار ترکيه عثماني شد.
تأسيس حزب الوفد در مصر به رهبري سعد زغلول که نقش عمده ي در استقلال آن کشور داشت.
در اين سال جمهوري ليبيا به عنوان نخستين جمهوري در جهان عرب از ايتاليا اعلان استقلال کرد.
1919 ميلادي حصول استقلال افغانستان؛ از بريتانياي کبير تحت زعامت شاه امان الله خان.
به تاريخ 8 مارج همان سعد زغلول با عدهيي از مبارزان دگر مصري زنداني شدند.
بتاريخ 8 اگست همين سال به اساس معاهده راولپندي انگليس ها استقلال افغانستان را به رسميت شناختند.
در اين سال عراق تحت قيموميت انگلستان درآمد.
به تاريخ 6 اگست؛ براساس معاهده ي که بين ايران وبرتانيه به امضا رسيد؛ انگليس به حدود استقلال ايران احترام قايل شدند.
به تاريخ 21 نوامبر همان سال ايران عضو جامعه ملل شد.
به تاريخ 13 سپتامبر همان سال؛ در ترکيه اعلان ميثاق ملي گرديد که به موجب آن حفظ استقلال، حفاظت قسطنطنيه و حقوق مردم تنسيخ گرديده بود.
1920 ميلادي – تأسيس جمهوري آزربايجان سوسياليستي تحت زعامت حزب کمونيست شوروي.
در اين سال سرحدات عراق؛ به اساس معاهده ي سور توسط جامعه ملل تعيين شد.
اعلان پادشاهي سوريه عربي؛ بازعامت فيصل اول در آن کشور.
11 اپريل همين سال در انقره حکومت موقت اعلان
گرديد. ادامه دارد …