فرهنگ و هنر
سير کرونولوژيک ؛در تاريخ سياسی جهان اسلام (از ميلاد النبی صل الله عليه وسلم الی مارچ 2021 ميلادی)
تتبع ونگارش: پوهاند نصرالله«ستانکزی» ---- بخش دهم
1858 ميلادي – در اين سال اولين کالج امريکايي در ترکيه عثماني تأسيس شد.
1860 ميلادي- در اين سال بين مسلمان ها، مسيحيان ودروز ها درشام جنگ مشتعل شد.
همچنان در آن سال؛ قواي فرانسه کمک به ترکيه عثماني قواي اش را وارد بيروت نمود.
1861 ميلادي- در اين سال سلطان عبدالعزيز به خلافت عثماني رسيد؛ در دوران اين زمامدار عثماني افکار روسو ومونتسکيو در ترکيه رايج شد وکتب زياد از آن ها به ترکي ترجمه شد.
1863 ميلادي- در اين سال بانک امپريل عثماني تأسيس شد.
در اين سال اسمعيل پاشا در مصر به قدرت رسيد. اين زمامدار مصري براي انکشاف معارف توجه خاص داشت.
در اين سال امير شير علي خان پادشاه افغانستان شد.
1864 ميلادي- در اين سال قانون ولايات ترکيه نافذ گرديد که به موجب آن ترکيه به ولايات مختلف تقسيم شد و براي هر ولايت والي تعيين شد.
1866 ميلادي- در اين سال تحريک جوانان ترک به ميان آمد که خواهان اصلاحات در ترکيه بود که بعداً توسط عبدالحميد ثاني درهم کوبيده شد.
2 سپتامبر 1866 ميلادي- جزيره کريت از ترکيه عثماني اعلان جدايي نموده و با يونان اتحاد کرد.
1868 ميلادي- افتتاح کانال سويز.
1869 ميلادي- پوهنتون قسطنطنيه تأسيس شد.
1870 ميلادي -پوهنحي حقوق در ترکيه عثماني تأسيس گرديد.
در همين سال ايتوپيا به عنوان مستعمره ايتاليا در آمد.
1871 ميلادي- عثماني ها؛ بر منطقه الاحسا عربستان تسلط يافتند.
1872 ميلادي- در اين سال اولين جريده در افغانستان در عهد زمامداري امير شير علي خان در کابل به نام شمس النهار چاپ شد.
در اين سال بنين مستعمره فرانسه شد.
در اين سال حدود سرحد ايران و افغانستان به کمک انگليس مشخص شد.
1875 ميلادي- دولت مصر کانال سويز را به انگليس ها در مقابل پول واگذار شد.
1876 ميلادي- در اين سال عبدالحميدثاني به عنوان خليفه عثماني به قدرت رسيد.
در 19 مارچ همين سال نخستين پارلمان در جهان اسلام در ترکيه تأسيس شد؛ اما يک سال بعد مسدود گرديد.
در اين سال مصري ها به تصرف حبشه اقدام کردند.
23 دسامبر همين سال مدحت پاشا در ترکيه؛ اعلان آزادي ضمير، مطبوعات و تعليم را نمود.
1877 ميلادي- سر سيد احمد خان به منظور بيداري مسلمانان جنبش تعليم را آغاز و براي رسيدن به اين منظور درعلي گر درسگاه را افتتاح کرد.
1878 ميلادي- در اين سال درکنفرانس برلين به تاريخ 8 جولاي تصويب شد که فرانسه در امور تونس دست آزاد دارد.
1879 ميلادي- اسمعيل پاشا از مقام اش عزل و توفيق پاشا زمامدار مصر شد.
جنگ دوم افغان و انگليس که منتج به شکست انگليس ها شد.
تأسيس حزب اتحاد جوانان مصر (جمعيته اتحاد مصر الفتي) در اسکندريه مصر.
همچنان در اين سال سيد جمال الدين افغان و محمد عبده حزب ملي آزاد (الحزب الوطني الحر) را در مصر تأسيس کردند.
– امير محمد يعقوب خان در کابل به پادشاهي رسيد.
1880 ميلادي- در اين سال فرانسوي ها تونس را تصرف کردند.
در اين سال امير عبدالرحمن پادشاه افغانستان شد.
1881 ميلادي- شکست انقلاب مصر به رهبري احمد عرابي پاشا.
1882 ميلادي- در اين سال انگليس ها مصر را تصرف کردند.
27 مارچ 1884 ميلادي- بين ترکيه و انگلستان معاهده امضا شد که به موجب آن انگليس در ظرف سه سال مصر را تخليه خواهد کرد.
26 جون 1885 ميلادي- فتح خرطوم توسط مهدي.
در اين سال پنجده که جز قلمرو افغانستان بود توسط انگليس ها تصرف شد.
در اين سال برخي از حصص تانزانيا تحت استعمار المان قرار گرفت.
26 اکتوبر 1888 ميلادي- بين ترکيه، برتانيه، فرانسه، روسيه، هسپانيه، هالند، ايتاليا و اطريش معاهده پيرامون کانال سويز به امضا رسيد که به اساس آن براي استفاده کامل از ان طرزالعملي وضع گردد.
1890 ميلادي – در ارمنستان حرکات انقلابي عليه ترک ها صورت گرفت و تا سال 1897 ميلادي ادامه يافت که منتج به قتل هزاران تن در آن ديار شد.
1892 ميلادي- در اين سال عباس حلمي بعد از توفيق؛ خديو مصر شد؛ او طرفدار فرانسه و بر ضد انگليس بود.
روس ها وارد پامير شرقي شدند.
1893 ميلادي- در اين سال عبدالعزيز به عمر 13 سالگي پادشاه تونس شد.
همچنان در اين سال معاهده ديورند بين امير عبدالرحمن خان پادشاه افغانستان و دولت هند برتانوي به امضا رسيد که قسمت هاي در جنوب و شرق افغانستان در تحت نفوذ هند برتانوي در آمد.
28 دسامبر 1885 ميلادي- کانگرس ملي هند در سراسر آن کشور به شمول بنگال دست به تحرکات ضد انگليسي زد.
محمد احمد؛ اعلان حکومت مستقل سودان را نمود.
1889 ميلادي- مرزا غلام محمد قادياني ؛اساس حرکت احمديه را در هندوستان گذاشت.
1895 ميلادي- روس ها و انگليس ضمن توافق نامه ي واخان را جزء قلمرو افغانستان قبول کردند.
26 اکتوبر 1896 ميلادي – بعد ازيک جنگ شديد ايتوپيايي ها بر ايتاليايي ها غالب و استقلال شان را مسجل ساختند.
1896ميلادي-ناصر الدين قاجار شاه ايران کشته شد و فرزند اش مظفر الدين به پادشاهي رسيد.
8 مارچ 1897 ميلادي- وفات متفکر بزرگ عالم اسلام علامه سيد جمال الدين افغان در استانبول ترکيه.
1899 ميلادي- انتصاب محمد عبده متفکر بزرگ جهان اسلام به عنوان مفتي در مصر.
ادامه دارد …