اخبار
ده سال پس از کشته شدن اسامه؛ آيا القاعده هنوز هم براي افغانستان تهديد است؟
جو بايدن رييس جمهوري ايالات متحده امريکا با اعلام خروج نيروهاي امريکايي از افغانستان گفت که امريکايي تهديدات القاعده در افغانستان را تضعيف کرده اند.
آقاي بايدن به تاريخ 28 فبروري در نخستين سخنراني‌اش در کانگرس امريکا پس از انتخابش به عنوان رييس جمهوري اين کشور، جنگ آغازشده‌ي امريکا در مقابل القاعده را موفق دانست: «ما اسامه بن لادن را به عدالت سپرديم و تهديدهاي تروريستي القاعده را کاهش داديم. پس از شجاعت و قرباني 20 ساله امريکا حالا وقت آن فرا رسيده که عساکر ما به خانه برگردند.»
اما دو روز پس از اين اظهارات رييس جمهوري امريکا تلويزيون سي‌ان‌ان به نقل از يک مسوول القاعده نوشته که تنها خروج از افغانستان کافي نيست و نظاميان امريکايي بايد تمامي کشورهاي اسلامي را ترک کنند.
اما در حالي که جو بايدن نيروهايش را از افغانستان بيرون مي‌کند، اين کشور با چگونه تهديدات القاعده مواجه است؟
مقام‌هاي حکومت گفته اند که افغانستان در خط نخست مبارزه با تروريزم جهاني قرار دارد و واضح است که 20 گروه تروريستي به شمول القاعده در افغانستان فعاليت مي‌کند.
امنيت ملي کشور گفته که القاعده بر بنياد تعامل دو جانبه با همه گروه‌هاي تروريستي ارتباط دارد.
منابعي در امنيت ملي به «راديو آزادي» گفته اند که القاعده در 3 کتگوري يعني تاکتيکي، اطلاعاتي و ايديولوژيکي در افغانستان و منطقه با ديگر گروه‌هاي تروريستي روابط دارد. همچنين القاعده در بخش مالي و آموزش با ديگر گروه‌هاي تروريستي همکار است.
بر بنياد شواهد موجود در اداره‌ي استخبارات افغانستان القاعده در کنار روابط با گروه‌هاي تروريستي موجود در افغانستان در پاکستان با لشکر طيبه، تحريک طالبان پاکستاني، انصارالاسلام، سپاه صحابه، لشکر جنگوي و در آسياي ميانه با حرکت اسلامي ازبيکستان و جماعت انصارالله تاجيکستان روابط نزديک دارد. به اندازه‌اي که هر کدام اين گروه‌ها به عنوان نيروي منطقه‌اي براي اين شبکه مطرح است.
احمدضيا سراج، رييس عمومي امنيت ملي افغانستان به تاريخ 7 ثور در يک نشست خبري در کابل از عواقب ناگوار فعاليت گروه‌هاي تروريستي که در افغانستان جنگ مي‌کنند، هشدار داد و گفت: «اين جنگ منطقه‌اي و جهاني است. سپردن تمام مسووليت‌ها به نيروهاي دفاعي و امنيتي افغانستان کار درستي نيست. به اين دليل که در آينده تمام منطقه با اين تهديد مواجه مي‌شوند. خوب است پيش از آن که دير شود، همه روي اين تهديدات يکجا کار کنيم.»
امنيت گفته بدون شک که القاعده و وابسته‌گان آن در افغانستان تهديد جدي براي منطقه، جهان و به گونه‌ي ويژه براي امريکاست.
منبعي که از امنيت ملي افغانستان با راديو آزادي صحبت کرد، در باره‌ي ميزان اين تهديدات چيزي نگفت.
فعاليت القاعده در افغانستان: القاعده در افغانستان هم مانند ديگر نقاط جهان فعاليتش را با استفاده از مبارزه‌ي مسلحانه و در کنار آن با تبليغ جهاد به پيش مي‌برد.
جهاد و مبارزه با کفر، به دست آوردن هويت گذشته يعني بازگشت به اسلام ناب گذشته و پاک کردن کشورهاي اسلامي از وجود رهبران فاسد از اهدافي اند که القاعده براي افراد بر شمرده است.
بر بنياد اطلاعات امنيت ملي افغانستان، القاعده در 19 ولايت افغانستان با استفاده از روابط نزديکش با طالبان فعال است.
زابل، ارزگان، بدخشان، بلخ، کندهار، کنر، فارياب، فراه، غزني، کاپيسا، کابل، جوزجان، هلمند، خوست، لوگر، ننگرهار، تخار، نيمروز و پکتيکا از ولايت‌هايي اند که افراد مسلح القاعده در زير چتر طالبان فعاليت مي‌کنند.
معلومات امنيت ملي نشان مي‌دهد که افراد مسلح القاعده به 400 تا 600 نفر مي‌رسد که بيشترشان خارجي و اتباع کشورهاي عربي، پاکستان، بنگله‌دش، برما، مالديف، ازبيکستان، قرغيزستان، چچن و ترکيه هستند. احمدضيا سراج، رييس عمومي امنيت ملي افغانستان به تاريخ 30 دلو 1399 به خبرنگاران گفته بود که در حال حاضر شش تا ده هزار جنگجوي خارجي از جمله جنگ‌جويان جنبش اسلامي ازبيکستان، جنبش اسلامي تاجيکستان و جنگ‌جويان ترکستان شرقي چين در افغانستان حضور دارند که هدف نهايي‌شان کشانيدن دامنة جنگ به کشورهاي آسياي ميانه و ترکستان شرقي است.
طالبان و القاعده: بر بنياد توافق‌نامه‌ي دوحه که به تاريخ 29 فبروري 2020 به امضا رسيد، طالبان بايد روابطش با ديگر گروه‌هاي تروريستي از جمله القاعده را قطع کند، اما بر بنياد معلومات شوراي امنيت ملي افغانستان با گذشت بيش از يک سال از امضاي اين توافق‌نامه هيچ نشانه‌اي وجود ندارد که نشان دهد طالبان به اين تعهدشان عمل کرده باشند.
رحمت‌الله اندر، سخن‌گوي اين شورا به راديوي آزادي گفت: «طالبان و القاعده ارتباط و هدف ايديولوژيکي دارند. با آن‌که طالبان با امريکا توافق کرده بودند که آنان روابط‌شان با القاعده و ديگر گروه‌هاي تروريستي را قطع مي‌کنند، اما هنوز هم القاعده در کنار طالبان مي‌جنگد.»
امنيت ملي افغانستان مي‌گويد که طالبان از القاعده به عنوان ابزار استفاده مي‌کند، اما از اين هم هراس دارد که پشتيباني اين شبکه را از دست دهد. معلومات استخباراتي نشان مي‌دهد که القاعده در کنار روابط ايديولوژيکي، در بخش مالي و آموزش نيز منبع حمايتي کلاني براي طالبان است و در بيشتر موارد حملات بزرگ طالبان را که شبکه‌ي حقاني انجام مي‌دهد، دست اين شبکه نيز در آن دخيل است. طبق اطلاعات اداره‌هاي استخباراتي افغانستان، القاعده حتا در جريان گفت‌وگوهاي صلح بين دولت افغانستان، امريکا و طالبان با اين گروه مشورت کرده و غالباً از اين گروه به عنوان ابزاري براي فشار استفاده کرده است.
اما ذبيح‌الله مجاهد، سخن‌گوي گروه طالبان با رد اين ادعاها گفته که آنان توافق‌نامه‌ي دوحه را که يک بخش آن قطع رابطه با گروه‌هاي تروريستي است، عملي کرده اند.
اما بر خلاف اين ادعاي طالبان، رياست عمومي امنيت ملي ادعا مي‌کند که در يک سال گذشته چهار عضو مهم شبکه‌ي القاعده در ساحات تحت کنترل طالبان کشته شده اند و اين موضوع روابط اين گروه با اين شبکه را ثابت مي‌کند.
افزون بر اين گزارش‌هاي وزارت دفاع امريکا به کانگرس اين کشور، تيم تحقيق تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل و بازرس ويژه‌ي امريکا براي بازسازي افغانستان يا سيگار و اظهارات رييس کميته روابط خارجي سناي امريکا و نظرات دبيرکل ناتو نشان مي‌دهند که طالبان ارتباط خود را با القاعده قطع نکرده اند.
مبارزه با القاعده: امنيت ملي هر از گاهي از کشته‌شدن شماري از سران مهم شبکه‌ي القاعده توسط نيروهاي ويژه اين اداره خبر مي‌دهد.
با آن که پس از کشته‌شدن اسامه بن لادن فهرست سران شبکه‌ي القاعده که در ده سال گذشته کشته و يا بازداشت شدند طولاني است، اما تنها در دو سال گذشته 5 عضو ارشد اين شبکه کشته شدند.
روز يکشنبه (12ثور) برابر با دوم ماه مي مصادف است با دهمين سال‍‌‌‌‌‌روز کشته شدن اسامه بن لادن رهبر سابق شبکه القاعده.
بر بنياد معلومات امنيت ملي دو سال پيش پس از کشته شدن عمر عاصم، رهبر اين گروه براي آسياي جنوبي در هلمند در ميان اين گروه اصل به نام مسووليت حفاظت از خود اعلام شد که بر اساس آن بايد اعضاي آن در استفاده از تکنالوژي و رسانه‌هاي اجتماعي از احتياط کار گيرند.
بر بنياد معلومات استخباراتي، در حال حاضر افراد اين شکبه تنها از واتس اپ و سيگنال استفاده مي‌کنند و اجازه‌ي فعاليت در ديگر شبکه‌هاي اجتماعي را ندارند.
با اين حال در يک سال گذشته اعضاي مهم شبکه‌ي القاعده از جمله منيب پاکستاني در 3 ثور، حسام عبدالرووف مشهور به ابو محسن المصري در 4 عقرب، محمد حنيف مشهور به عبدالله، رهبر اين گروه براي شبه قاره‌ي هند در 20 عقرب و دولت بيگ تاجيکي مشهور به ابو محمد التاجکي در دهم سنبه کشته شدند.
بر بنياد معلومات استخباراتي، در حال حاضر افراد شبکه القاعده تنها از واتس اپ و سيگنال استفاده مي‌کنند و اجازه‌ي فعاليت در ديگر شبکه‌هاي اجتماعي را ندارند.
اما فعاليت رهبران کنوني اين گروه و مکان‌شان به دليل مسايل استخباراتي به نشر نمي‌رسد.
نتيجه: با آن که القاعده در اين اواخر کدام حمله‌ي بزرگي را در منطقه و جهان انجام نداده، اما معلومات استخباراتي نشان مي‌دهد که اين گروه يک بار ديگر در حال تسريع گام‌هايش براي انسجام دوباره‌اش است.
در کنار اين القاعده در اين اواخر تلاش کرده که به اهدافش از طريق ديگر گروه‌هاي تروريستي دست يابد و به همين اساس در منطقه و جهان با گروه‌هاي مختلف ارتباط نزديک دارد.
شفيق همدم، آگاه روابط بين‌الملل که تجربه‌ي زيادي در مسايل امنيتي هم دارد به اين باور است که اين نگراني وجود دارد که پس از خروج نيروهاي خارجي از افغانستان ميکانيزم نظارتي از بين برود و اين زمينه را براي گسترش فعاليت القاعده فراهم کند.
او گفته: «اين احتمال وجود دارد که اين گروه تروريستي بار ديگر در افغانستان فعال شده و در مقابل غرب منسجم شود. همچنين ترس از تکرار وقايع مانند 11 سپتمبر در سال‌هاي آينده نيز وجود دارد.»
حالا هرچند که القاعده امريکا را تهديد کرده، اما امريکا و متحدانش اطمينان داده اند که در صورت بروز هر گونه تهديدي دست به کار مي‌شوند و اجازه نمي‌دهند که امنيت آنان و متحدان‌شان با تهديد مواجه شود.
راديو آزادي
