خليل‌زاد پشت دروازه غني ماند

زلمي خليل‌زاد، نماينده امريکا براي صلح افغانستان که به کابل سفر کرده هنوز نتوانسته با اشرف‌غني ديدار کند و تنها با حنيف اتمر، حمدالله محب و فضل فضلي گفت‌وگو کرده‌است.

وزارت امور خارجه گفته است که در اين ملاقات، سرپرست سفارت امريکا در کابل و جنرال اسکات ميلر، فرمانده نيروهاي امريکايي و ناتو در افغانستان نيز حضور داشته‌اند.

زلمي خليل‌زاد در اين ديدار از آغاز دور دوم مذاكرات بين الافغانى استقبال كرده و در اين زمينه از همکاري هاي مداوم امريکا اطمينان داده است.

دوطرف توافق کرده اند که با هماهنگي اشرف غني و دولت امريکا براي يک افغانستان مستقل، متحد و دموکراتيک، در روند صلح همکاري مي‌کنند و افغانستان را به صلحي خواهند رساند که نيروي حفظ و توسعه ارزش‌هايى را با خود داشته باشد که در ثبات به دست آمده است.

اکنون خبر رسيده که همزمان با آغاز دور دوم گفت‌وگوهاي صلح، خليل‌زاد کابل را به مقصد دوحه ترک خواهد کرد. بر اين اساس، برخلاف معمول، آقاي غني عمداً از ديدار با خليل‌زاد امتناع کرد، اقدامي که اگر تا پايان سفر جاري خليل‌زاد به کابل، پايدار بماند، نشانه يي ديگر از تنش‌هاي شديد و کم پيشينه در روابط کابل  واشنگتن است.

پرسش اين است که آقاي خليل‌زاد در اين دور از سفرش حامل چه پيامي بوده که براي اشرف غني، ناگوار و غير قابل تحمل بوده است؟

بسياري از ناظران معتقد اند که اين دوره از گفت‌وگوهاي صلح براي آينده سياسي افغانستان و به تبع آن، شخص اشرف غني بسيار حياتي است، زيرا اين بار، بازتعريف ساختار سياسي و تهيه يک فرمول جامع براي توزيع قدرت، از محورهاي اساسي گفت‌وگوها شمرده مي‌شود.

اين مسايل اما براي آقاي غني و دولت او، اولويت ندارد. او همچنان بر آتش بس پافشاري مي‌کند و پيشرفت هرگونه گفت‌وگو درباره مسايل ديگر را منوط به نهايي شدن بحث آتش بس مي‌داند.

او مي‌داند که طالبان تا کسب حد اکثر امتيازات قابل انتظار، دست از ماشه برنخواهند داشت و به خشونت پايان نخواهند داد. از سوي ديگر، برقراري آتش بس از ديد طالبان، واگذاري يک امتياز يک‌جانبه به دولت آقاي غني محسوب مي‌شود و نيرويي که هنوز معتقد به مبارزه نظامي و سخت افزاري براي رسيدن به قدرت است، نمي‌تواند بدون آ‌ن‌که جايگاهي تعريف شده و مشخص در ساختار قدرت داشته باشد، آتش خشونت و جنگ را فروبنشاند.

به اين ترتيب، پيش بيني مي‌شود اختلاف درباره اولويت‌هاي دوطرف در خصوص مسايل قابل مذاکره نيز مانند آنچه درباره اختلاف نظر در زمينه مباني تصميم‌گيري و حل مسايل اختلافي رخ داد، مدت‌ها زمان ببرد. اين همان چيزي است که اشرف غني به دنبال آن است، اما شرايط به نفع او نيست، زيرا پايان ترمپ و آغاز بايدن هم ظاهراً روند جاري را تغيير نمي‌دهد و آن‌گونه که مشاور رييس جمهوري منتخب امريکا تصريح کرده، از نظر بايدن نيز اين روند بايد به همين صورت ادامه پيدا کند.

پس آقاي غني دير يا زود با طرح تقسيم قدرت، تغيير نظام و واگذاري همه يا بخشي از سلطه خود به طالبان رو به رو خواهد شد و اين همان چيزي است که زلمي خليل‌زاد، در مأموريت جاري‌اش مسوول زمينه سازي براي آن است.

بر اين اساس، امتناع اشرف غني از ديدار با خليل‌زاد در کابل پايتخت، يک پيام صريح به او و امريکا مي‌فرستد مبني بر اين‌که از نظر کابل، نقشه راه امريکايي صلح افغانستان، مردود ومنتفي است و غني همچنان مانعي بزرگ در مسير تحقق کامل اين نمودار محسوب مي‌شود.

از سوي ديگر، آقاي غني درست همان رفتاري را با خليل‌زاد کرد که او و هيأت طالبان با هيأت اعزامي کابل به دوحه در جريان مذاکرات امريکا و طالبان، انجام داده بودند. هيأت کابل به رهبري حمدالله محب هم در سفر به قطر با در بسته رو به رو شدند و با سرافکنده‌گي به کابل بازگشتند. اشرف غني هم شايد با اين رفتار به خليل‌زاد فهماند که اگر در قطر، امريکا و طالبان، در موضع قدرت تصميم گيري قرار داشتند، اينجا کابل، مرکز قدرت اوست و او همچنان به عنوان رييس جمهوري، تصميم مي‌گيرد که با چه کسي و چرا ديدار بکند يا نکند.

به هر حال، اين اقدام، ماهيت اصلي و هدف غايي مأموريت جاري خليل‌زاد را تغيير نمي‌دهد. او با ديدار با عبدالله، کرزي، سياف و برخي ديگر از بازيگران در کابل، سعي کرد با يارگيري به نفع صلح امريکايي و ايده دولت موقت، حلقه انزواي غني و اطرافيان اندک‌اش را تنگ‌تر کند.

عبدالمتين فرهمند/ جمهور